خوانشي اجتماعي از الاهيات خلافت اسلامي عراق و شام (داعش) (جستاري در الاهيات اجتماعي)

Societal Reading of ISIS Theology (Essay in Sociotheology)

داعشي‌ها از آن جمله تندروهاي مذهبي هستند كه برخورد عملي آن‌ها با ديگران حاصل تحقق دو رويكرد نظري در انديشه‌ي آن‌هاست: نخست اينكه دريچه‌ي انديشه و ذهن خود را به روي ديگر انديشه‌ها بسته‌اند، ازاين‌رو توجهي به ديگر ديدگاه‌ها و رويكردها نمي‌كنند؛ دوم اينكه بر همين پايه، هر ديدگاه و جرياني را كه با ديدگاه‌هاي ديني آن‌ها همخواني نداشته باشد، تكفير مي‌كنند. اگر اين دو امر در هر جريان فكري‌ـ ديني تحقق پيدا كند، در حوزه‌ي عمل و ارتباط با ديگران، به رفتارهاي خشونت‌آميز منجر مي‌شود. اين مقاله تأملي نظري در زمينه‌ي الاهيات اجتماعي است كه يك گرايش بين رشته‌اي براي برقراري تأملي سازنده بين جامعه‌شناسي و الاهيات محسوب مي‌شود. با مطالعه‌ي داعش كه يكي از چالش‌هاي فكري معاصر جهان اسلام به‌شمار مي‌آيد و با استفاده از تحليل جهان‌بيني نظام دانايي بر روي اين پديده فكري و اجتماعي، توانستيم اين شكل از افراط‌‌گرايي اسلامي را از آن نظر كه يك فكر است، تحليل كنيم و سه جهان‌بيني متفاوت را كه الاهيات اجتماعي محسوب مي‌شوند، از دل اين جنبش بيرون آوريم؛ اين جهان‌بيني‌ها، حس در اقليت بودن، دوگانه‌انگاري‌ـ‌خودحق‌پنداري و همچنين جهان‌بيني آخرالزماني را شامل مي‌شود و با بررسي بستر اجتماعي ظهور داعش، زمينه‌ي ظهور اين جهان‌بيني‌ها را نشان داده‌ايم. همچنين در نتيجه‌گيري، به ارتباط اين جهان‌بيني‌ها و ظهور آن‌ها در عرصه‌ي عمل پرداخته‌ايم.

ISIS is one of the religious extremists whose practical treatment of "others" is the result of the realization of three theoretical approaches in their thinking: First, they have closed their minds on other thoughts, so they do not pay attention to other views and approaches. Secondly, on the same basis, they reject any view or current that is inconsistent with their religious views.Third, their apocalyptic worldview.If these three be realized in any religious and thought current, it will lead to violent behaviors in the field of action and communication with others.This paper focuses on the social and political development of Islamic State of Iraq and Syria, explores the notion of worldview analysis in general and as applied to this movement and determines that there are at least three different kinds of worldviews related to groups of followers who may survive, in different ways. Also, this paper is bridged between Sociology and Theology then reached a new Sociotheological reading about ISIS.