بررسي اصول انسان‌شناختي تأويل در فلسفه صدرالمتألهين

On the Anthropological Principles of Esoteric Commentary in the philosophy of Sadr al-Muta'allehin

تأويل به معني نگاه عميق­تر به عالم است كه مي­ تواند قاعده ­مند شود. اين قاعده ­مندي تأويل را مي ­توان در دسته ­هاي مختلف تقسيم ­بندي كرد مانند قواعد هستي­ شناسي، انسان­ شناسي، معرفت­ شناسي و ... در اين مقاله قواعد تأويل از نظر انسان­ شناسي استنباط شده است. روش تحقيق توصيفي - تحليلي بوده و ده قاعده استخراج شده است. ساحت تأويلي انسان، رابطه تأويل و هبوط، نقش كامل شدن انسان در شناخت حقيقت، حركت وجودي انسان در تأويل، ارجاع دنيا به آخرت، انسان مثالي از عالم و ارجاع علم به وجود برخي از اصول تأويلي انسان­ شناختي در اين مقاله است. از اهداف اين پژوهش تأثير انسان­ شناسي صدرا بر تأويلات او و نشان‌دادن مباني و قواعد تأويل­ هاي او در بُعد انسان­ شناسانه است كه در مواردي همراه تأويل ­هاي صدرا از قرآن آمده است.

Esoteric commentary is a more profound look into the universe and can be brought into regulation. This regularity can be divided into ontological, anthropological, epistemological and other categories. The current study has submitted proofs on the regularity of esoteric commentary from an anthropological point of view. A descriptive-analytic method was employed and ten regulations were identified. Esoteric commentary domain of Man, the relationship between esoteric commentary and descent, role of human perfection in knowing the truth, Man’s existential movement in esoteric commentary, referring the world to the hereafter, Man as a sample from universe, and referring science to the existence are amongst these regularities. This study also intended to shed light on the effect of Sadra’s anthropology on his esoteric commentary that in some cases are accompanied by his commentary on the holy Quran.