بررسي ادله قرآني سريان ادراك در هستي با تمركز بر آيات تسبيح و شهادت

Analysis of the Qur’anic evidence for the perception of beings with a focus on verses about praise and testimony

يكي از حقايقي كه ذهن بسياري از انديشمندان را به خود مشغول كرده، شعور همگاني موجودات است، موضوعي كه ظواهر آيات قرآن كريم گواه آن است. پرسش اصلي پژوهش حاضر آن است كه آيات تسبيح و شهادت چگونه بر سريان ادراك در هستي دلالت مي­ كنند؟ نگارنده در اين مقاله مي­ كوشد با به كارگيري روش توصيفي ـ تحليلي، نخست، ادله قرآني شعور همگاني موجودات را طبقه­ بندي كرده و درگام دوم، سريان ادراك در هستي را با تمركز بر آيات تسبيح و شهادت بررسي و ارزيابي كند. نتايج به دست آمده بيانگر آن است كه شعور به معناي مطلق علم و آگاهي بر اساس دلالت التزامي و ظهور آيات تسبيح و شهادت براي موجودات به نحو عمومي و حقيقي ثابت است. البته، پذيرش دلالت مطابقي آيه 43 سوره نور بر شعور همگاني موجودات نيز بعيد نيست. در مجموع، مي­ توان به اين نتيجه دست يافت كه هر موجودي بهره ­اي از علم دارد، هرچند تمام حقيقت چنين علمي براي انسان ناشناخته و دست نيافتني باشد.

One of the issues that have attracted the attention of scholars is the perception of all beings. This is what the Qur’an provides evidence for. The basic question is how the tasks of praise and testimony can be attributed to the perception that runs through the whole universe. As an attempt to answer this question, the present study uses a descriptive-analytical method to, first of all, classify the pieces of the Qur’anic evidence in this regard and then assess the perception of beings on the basis of the verses about praise and testimony. As the results of the study indicate, perception in the sense of general knowledge or awareness is to be taken for granted by virtue of the semantic associations and the verses about praise and testimony. Of course, as verse 43 in chapter Noor suggests, it is possible to extrapolate perception to all beings. By and large, it is concluded that everything has a certain degree of awareness, but the details or all the aspects this awareness are not and cannot be known to human beings.