ساسانيان در دربار خاندان ليان (502 – 557 م.)

Sasanians at the court of the Liang dynasty (502 - 557 AD)

نيمۀ نخست سدۀ ششم ميلادي، شمال چين عرصۀ نزاع‌هاي دروني خاندان وِي بود و در جنوب، دوره‌اي از صلح و آرامش برقرار بود. خاندان ليان در طي سال‌هاي 502 – 557 بر بخش بزرگي از جنوب چين حكومت مي‌كرد و پايتخت آن‌ها ميزبان راهبان و بازرگانان خارجي شده بود. در اين دوره منابع تاريخي ليان، اطلاعاتي مهمي از مناسبات چين و ايران در دورۀ ساساني در اختيار ما مي‌گذارند. علاوه بر ليان‌شو كه گزارش‌هايي از ارسال سفير توسط شاه پارس به دربار ليان در سال‌هاي 530، 533 و 535 ارائه مي‌دهد، ليان جي‌گون‌تو(Liang Zhigongtu) حاوي پرتره از سفير پارس و كتيبه‌اي در مورد پارس و سفير آن است كه بسيار جالب است. در اين آثار براي نخستين بار اطلاعاتي از نام بنيانگذار سلسله ساساني و شاهزاده-اي موسوم به كي‌تو آورده شده است كه در نوع خود منحصر به فرد است. با توجه به اهميت اين منابع و ناشناخته ماندن آنها، مقاله حاضر سعي دارد تا به روش تحليلي-توصيفي اطلاعات آنها را با يكديگر مقايسه و بررسي كند. همچنين درحاليكه خسرو انوشيروان در واپسين سال‌هاي حكومت قباد ساساني عملا اداره‌كننده كشور بود، تطبيق كتيبۀ فوق با متون پهلوي و اسلامي گوياي اين است كه شاهزاده « كي‌تو » در كتيبۀ جي‌گون‌تو همان خسرو اول است.

In the first half of the sixth century AD, northern China was riven by internal conflict, and in the south, there was a period of peace. The Liang dynasty ruled large parts of southern China from 502 to 557, and their capital hosted foreign monks and merchants. In this period, the historical sources from the Liang period provide us important information about the relations between China and Iran in the Sassanid period. In addition to Liangshu, which reports that the Persian king sent an ambassador to Liang's court in 530, 533, and 535 A.D., Liang Zhigongtu contains a portrait and an inscription of Sasanian Persia and its ambassador which is very interesting. In these sources, for the first time, information about the name of the founder of the Sassanid dynasty and a prince named Qituo is mentioned, which is unique in its kind. Researchers have not yet paid attention to this information or have not been careful in finding their equivalents. Thus, the present article tries to examine this information. Furthermore, while Khosrow Anushirvan was practically the ruler of the country during the last years of the Sassanid Ghobad rule, the inscription of Zhigongtu mentions Qituo who sent an ambassador to Liang's court. Comparing the above inscription with Pahlavi and Islamic texts implies that this prince is Khosrow I.