كليدواژه :
تصوف , آل مظفر , حكومت آل مظفر , مشايخ صوفي , جنبش اجتماعي
چكيده فارسي :
از شاخصه‌هاي برجسته حكومت آل مظفر(713-795ق/1314-1393م) به عنوان يكي از حكومت‌هاي محلي عصر فترت، بهره‌مندي زياد از مذهب در رويه‌هاي سياسي و رفتارهاي حكومتي است. حكام شافعي‌مذهب مظفري، به‌منظور حفظ منافع و كسب مشروعيت، نزديك‌شدن به گروه‌هاي مختلف مذهبي(صوفيان، سادات و شيعيان) و بهره‌برداري سياسي از پايگاه مردمي آنان را مدنظر قرار مي‌دادند. به‌واسطه جايگاه مناسب اهل تصوف در قلمرو آل مظفر و علاقه حكام مظفري به اين گروه مذهبي و سعي آنان در سازش و مدارا با مشايخ، زمينه ايجاد تعاملات دوسويه بين برخي صوفيان با اين حكمرانان مهيا شد.يافته‌هاي اين پژوهش كه به روش توصيفي– تحليلي و بر مبناي مطالعات كتابخانه‌اي انجام شده، مبيين آن است كه وجوه مختلف تعامل آل‌مظفر با صوفيان كه شامل مواردي چون ابراز ارادت به مشايخ آنها، احداث خانقاه و لحاظ كردن امتيازات اقتصادي براي شيوخ صوفي است كه به‌دلايلي چون استفاده از پايگاه اجتماعي آنها براي كسب مشروعيت و مقبوليت، باور احتمالي به كرامات و اعمال خارق-العاده شيوخ صوفي و نيز عدم تمايل رهبران صوفي به مسايل دنيوي و حكومتي صورت مي‌‌گرفت. در مقابل، بعضي از شيوخ صوفي با استقبال از عنايت حكام مظفري، برقراري تعاملات حسنه با آنها، انذار و پند دادن به مظفريان و دعاي خير و شفاعت براي آنان و رفع درگيري دو گروه متخاصم، به تأثيرگذاري هرچند اندك بر امور حكومتي آل مظفر و كاهش رنج‌هاي مردم پرداختند.
چكيده لاتين :
One of the focal features of Al-Muzaffar government (1314-1393 AD) is the excessive application of religion in political practices and governmental behaviors. Aimed at preserving their interests and gaining legitimacy, MozaffariShafei'i rulers considered approaching various religious groups (Sufis, Sadats, and Shiites) and politically exploiting their popular position. The conversion of Sufism in this period into a social movement – even though the claim has no political power – led the Sheikhs of Sofia to be viewed as rivals in terms of social power. Owing to the prominent position of this religious group in Al-Muzaffar sovereignty, inclination of some Muzaffari rulers towards Sufism, and their efforts in compromise and tolerance with the Sheikhs, paved the ground for mutual interactions between some Sufis and the mentioned rulers. The findings of this research, which has been done with a descriptive-analytical method in the framework of library studies, indicate that various aspects of Al-Muzaffar interactions with Sufis, including the cases such as expressing devotion to Sheikhs, building monasteries and considering economic privileges for Sufi Sheikhs, had their own mainstreams such as exploiting their social base to gain legitimacy and popularity, fluctuating belief in the miracles and extraordinary deeds of Sufi Sheikhs, and the avoidance of Sufi leaders towards worldly and governmental issues. On the other hand, to influence Al-Muzaffar government, though slightly and reduce the suffering of the people, some Sufi sheikhs welcoming the favours of the Muzaffari rulers established fine interactions with them through warning and advising Muzaffaris, praying and interceding for them as well as resolving the conflict between the two opposing groups.
