تحصيلات، توسعه و مهاجرت هاي داخلي در ايران

Education, Development and Internal Migration in Iran

مدل­ هاي نظري و شواهد تجربي بيانگر رابطه پيچيده، چندوجهي و متقابل تحصيلات و مهاجرت است. در ايران، مهاجرت داخلي نقش زيادي در پويايي و جابه‌­جايي افراد تحصيل‌كرده و سرمايه انساني دارد، و در مقابل، تحصيلات نيز نقش مهمي در تصميم­‌گيري و اقدام به مهاجرت افراد دارد. هدف اين مقاله بررسي تأثير تحصيلات بر مهاجرت‌هاي بين­‌شهرستاني در بسترهاي مختلف توسعه­‌اي با استفاده از داده­‌هاي سطح خرد (فردي) و سطح كلان سرشماري 1395 مي­‌باشد. نتايج نشان داد موازنه مهاجرت بين­‌شهرستاني در دوره 95-1390 در سه چهارم شهرستان­‌هاي كشور منفي بوده ­است. همچنين، نتايج بيانگر رابطه مثبت تحصيلات دانشگاهي با ميزان خالص مهاجرت بين­‌شهرستاني است. البته، رابطه تحصيلات دانشگاهي با ميزان خالص مهاجرتي، در بسترهاي مختلف توسعه­‌اي متفاوت بدست آمد؛ در شهرستان­‌هاي كمتر توسعه­‌يافته، نسبت بالاي جمعيت تحصيل‌كرده دانشگاهي منجر به موازنه مهاجرتي منفي بيشتر شده است. در مقابل، در شهرستان­‌هاي توسعه­‌يافته، نسبت بالاي جمعيت تحصيل‌كرده دانشگاهي با موازنه مثبت مهاجرتي بيشتر همراه است. علاوه بر اين، نتايج تحليل داده­‌هاي فردي نشان داد كه شدّت مهاجرت با افزايش سطح تحصيلات بطور معناداري افزايش مي­‌يابد. به‌طوري‌كه، شاخص شدّت مهاجرتي براي افراد با تحصيلات دكتري حدود ده برابر افراد بي­‌سواد بوده است. از اينرو، در موازنه مهاجرتي، شهرستان­‌هاي توسعه­‌يافته سرمايه انساني بيشتري بدست آورده و در مقابل شهرستان­‌هاي توسعه نيافته، جمعيت تحصيل‌كرده دانشگاهي و سرمايه انساني­‌شان را از دست مي­‌دهند. تداوم چنين وضعيتي منجر به تشديد نابرابري­‌هاي اجتماعي منطقه­‌اي در كشور ­مي­‌شود.

Theoretical models and experimental evidence demonstrate a complex. multi-dimensional and mutual relationship between education and migration. Internal migration plays an and movements in Iran. On the other hand, education has an important role in decision making and migrating. The aim of this article is to investigate the relationship between education and internal migration using the micro- (or individual-) and aggregate-level data from the 2016 census. The results indicated that the inter-county migration balance has been negative for about three-fourths of the counties between 2011 and 2016. The results also confirm that there is a positive correlation between higher education and net migration rates. However, the association between education and net migration varies in different developmental contexts.; in less developed counties, a higher proportion of highly educated population is associated with a more negative NMR. In contrast, in more developed counties, a higher proportion of highly educated population is associated with a more positive NMR. In addition, the analysis of micro-level data showed that the internal migration intensity increases with an increase in the level of educational. So that, the migration intensity is ten time larger for those with a PhD degree, compared to illiterates. In migration balance, thus, more-developed counties gain more human capital and less developed counties, on the other hand, lose their highly educated population and human capital. The continuation of this condition is expected to lead to more socio-regional inequalities.