پديد آورندگان :
مرجاني، عباس دانشگاه آزاد اسلامي واحد همدان، ايران , زارعي، عاطفه دانشگاه آزاد اسلامي واحد همدان - گروه علم اطلاعات و دانش شناسي، ايران , بيات، بهروز دانشگاه آزاد اسلامي واحد همدان - گروه علم اطلاعات و دانش شناسي، ايران
كليدواژه :
فعاليت هاي داوطلبانه , كتابخانه ها , نظريه زمينه اي , نيروهاي داوطلب , سمن ها , اِن جي اُ ها
چكيده فارسي :
هدف: هدف اين پژوهش، شناسايي عوامل و مؤلفه‌هاي مؤثر بر فعاليت‌هاي داوطلبانه در كتابخانه‌هاي ايران و ارائه الگوي پيشنهادي است.
روش پژوهش: پژوهش، از نوع كاربردي با رويكرد كيفي است كه با استفاده از روش نظريه زمينه‌اي يا داده‌بنياد انجام شده است. جامعه آماري شامل استادان علم اطلاعات و دانش‌شناسي، مديران، متوليان فرهنگي، مديران كتابخانه‌ها، كتابداران و صاحب‌نظران برخي از حوزه‌هاي مرتبط با فعاليت‌هاي داوطلبانه بود. به منظور گردآوري داده‌ها 47 نفر از افراد واجد شرايط، به روش نمونه‌گيري هدفمند و گلوله برفي انتخاب شدند. معيار اصلي براي تعيين حجم نمونه، رسيدن به نقطه اشباع نظري بود. ابزار گردآوري داده‌ها مصاحبه ساختاريافته بود. تجزيه و تحليل در سه مرحله اصلي كدگذاري باز، كدگذاري محوري و كدگذاري انتخابي با استفاده از نرم‌افزار مكس‌كيودا انجام شد.
يافته‌ها: يافته‌هاي پژوهش نشان داد، فعاليت‌هاي داوطلبانه در كتابخانه‌هاي ايران متأثر از عوامل حمايت و بسترسازي، شناسايي انگيزه فعاليت‌هاي داوطلبانه، جذب و حفظ نيروهاي داوطلب به كتابخانه است. موانع جذب نيروهاي داوطلب شامل موانع اقتصادي، اجتماعي، سياسي، فرهنگي، مديريتي، حقوقي و قانوني هستند. همچنين، باورهاي شخصي و روان‌شناختي و عوامل تأثيرگذار اجتماعي به عنوان عوامل مداخله‌گر بر فعاليت‌هاي داوطلبانه تأثير دارند. بر اساس مدل پيشنهادي ايجاد و اصلاح قوانين، تبليغ و اطلاع‌رساني و آموزش از راهبردهاي توسعه جذب نيروهاي داوطلب در كتابخانه‌هاي ايران است.
نتيجه‌گيري: حضور نيروهاي داوطلب در كتابخانه‌هاي ايران، داراي پيامدهاي مثبت و منفي مي‌باشد كه پيامدهاي مثبت آن به مراتب بيشتر از پيامدهاي منفي آن است. براي توسعه فعاليت‌هاي داوطلبانه، نياز به نقشه راه و الگويي است كه بتواند با ايجاد و اصلاح قوانين و جلب حمايت نهادهاي دولتي و غيردولتي زمينه حضور مؤثرتر نيروهاي داوطلب را در كتابخانه‌هاي كشور فراهم سازد.
چكيده لاتين :
Objective: The purpose of this study was to identify the factors and components affecting the design of the proposed model of voluntary activities in libraries of Iran, and finally the proposed model is presented in the form of a paradigm model.
Research approach: In this research, has been used of the foundation data method which is a qualitative research way. The statistical population included professors of knowledge and information science, managers, cultural trustees, library managers, librarians and experts in some areas related to volunteer activities. In order to collect data, 47 of the above individuals, who were selected by targeted sampling method and snowballs, were interviewed. The main criterion for determining the sample size was to reach the theoretical saturation point.
Results: The research findings showed that voluntary activities in libraries in Iran are affected by causal, contextual, intervening, strategic and consequential factors. Each factor also has components that have been identified and presented. The theoretical model of factors and components affecting voluntary activities in Iranian libraries has been proposed in the form of a central coding paradigm model.
Conclusion: The most important factors in the implementation of a successful voluntary activity plan in libraries in Iran are three factors. First, create and amend library rules. This means that it is virtually impossible to implement the plan until new rules and legal framework for the presence of volunteer forces in libraries are created and existing laws are updated and the necessary facilities are provided. Secondly, there are obstacles to attracting volunteer forces, including economic, social, political, cultural, and managerial obstacles.
Legal and legal will not be removed, development will not happen. The third factor is the attention to value indicators, especially adherence to high human, national and religious values, which in Iranian society, attention to these factors is very important and effective. Because there is a deep connection between the beliefs and convictions of the Iranian people and voluntary and popular activities. Theoretical model was presented according to the identified factors and components. In this model, all factors and components affecting voluntary activities in Iranian libraries, both strategic, contextual and intervening, are considered. Previous studies have shown that voluntary activities are neither black nor white, but gray. In other words, they have both negative and positive aspects. The results of this study showed that this pattern has positive and negative consequences, the positive consequences of which in Iran are far more than its negative consequences. The proposed model is a strategic plan and a complete and practical guide for all libraries and information centers in Iran.
