تحليل عوامل موثر بر تنوع پذيري صادرات ايران: با تاكيد بر اثر هزينه هاي ورود به بازارهاي داخلي و خارجي

Determinants of Iran's Export Diversification: Emphasis on the Cost of Entrance to Domestic and Foreign Markets

تنوع صادراتي، مزايا و همچنين چالش هاي پيشروي آن همواره در ادبيات اقتصادي مورد بحث و تحليل قرار گرفته است. بنابراين، بهبود زيرساخت ها و كاهش هزينه هاي تجاري از مهم ترين عوامل موثر بر متنوع سازي صادرات است. هدف اين مقاله شناسايي عوامل موثر بر تنوع صادراتي ايران و شركاي تجاري با تاكيد بر اثر هزينه هاي ورود به بازار داخلي و خارجي است. بدين منظور پس از محاسبه شاخص تنوع پذيري صادرات براساس شاخص تايل براي 10 كد كالاي منتخب دو رقمي در نظام هماهنگ كدگذاري HS به معرفي الگوي مورد مطالعه اين پژوهش و برآورد آن با استفاده از روش داده هاي تابلويي و تخمين مدل به صورت حداقل مربعات تعميم يافته (GLS) در نرم افزار Stata براي تحليل اثر هزينه هاي ورود به بازارهاي داخلي و خارجي بر تنوع پذيري صادرات پرداخته مي شود. نتايج پژوهش نشان داد كه متغيرهاي هزينه ورود به بازار داخلي و هزينه ورود به بازار خارجي هر دو داراي اثر منفي و معني دار بر شاخص تنوع پذيري صادرات ايران بوده اند. بنابراين، كاهش مقررات راه اندازي بنگاه ها و مقررات گمركي و ايجاد تسهيلات حمل ونقلي و مالي مي تواند به ارتقا شاخص تنوع صادراتي ايران كمك كند.

This paper investigates the factors affecting export diversification in Iran. As deducted from heterogeneous trade theory, the main variables of interest in this paper's baseline specification are entry and trade costs. For this purpose, Theil index is calculated for export diversification. This index is obtained for ten selected two-digit commodity codes in the HS coordinate system. Then the basic model is introduced and estimated by the generalized least squares (GLS) method. Estimated results show that diversification depends negatively on domestic and foreign market entry costs. Therefore, reducing the unnecessary rules for setting up enterprises, customs regulations, creating transportation and financial facilities can help to improve the Iran's export diversification.