عوامل زير ساختي مديريت چالش هاي مبارزه با پولشويي در نظام بانكي ايران و برآورد الگوي مبتني بر رهنمودهاي بين المللي

Infrastructural Factors for Managing Anti-Money Laundering Challenges in the Iran Banking System and a Model based on International Guidelines

ضرورت ايجاد شرايط پايدار و شفاف اقتصادي باعث شده است كه مبارزه با پولشويي به عنوان يك خط مشي جهان شمول توسط همه كشورها در دستور كار مجالس و دولت ها قرار گيرد. اين موضوع در حال حاضر مساله خاص كشور در نظام پولي و بانكي محسوب مي شود. براساس تجارب ساير كشورها به كارگيري عوامل رويكرد زيرساختي شامل تمام ابعاد موثر در سازوكارهاي بين المللي مبارزه با پولشوئي، نظير شاخص كميته بال و توصيه هاي گروه ويژه اقدام مالي موجب ارتقاي جايگاه پولي و بانكي ايران در سطح بين الملل و محدودسازي پولشويي مي شود. در اين پژوهش، به منظور شناسايي چالش هاي اين حوزه و دستيابي به الگويي كه دربر گيرنده مجموعه اي از عوامل زيرساختي در مبارزه با پولشويي باشد از دو بخش كمي و كيفي استفاده شده است؛ در بخش كيفي از معيارهاي برخواسته از نظر خبرگان به روش مصاحبه حضوري و كدگذاري چند مرحله اي، تحليل محتوايي و روش دلفي فازي و در بخش كمي از پرسشنامه و تكنيك تحليل عاملي و در برازش الگو از شاخص RMSEA استفاده شده است. يافته هاي پژوهش حاكي از اين است كه به كارگيري نظام مند الگوي زيرساختي برمبناي رهنمودهاي بين المللي شامل ابعاد كاركردي، زمينه اي و ساختاري موجب بهبود كارايي سيستم مبارزه با پولشويي و مديريت بهينه چالش هاي مبارزه با پولشويي در بانك ها مي گردد. از ميان عوامل سه گانه الگوي پيشنهادي در اين پژوهش، بعد ساختاري به لحاظ اولويت در وزن نسبي كه مولفه هاي قانوني، سياسي، ژئوپوليتيك و ريسك پذيري دارند، اهميت و لزوم تمركز بر مولفه هاي مربوط به آن را در نظام بانكي روشن مي كند.

The necessity to create stable and transparent economic conditions has made combating money laundering a universal policy on the agenda of parliaments and governments by all countries. This is currently the specific issue of the Iran monetary and banking system. In this regard, the infrastructural approach includes all effective dimensions of international anti-money laundering mechanisms such as Basel Committee indices and recommendations of the Financial Action Task Force, and the experiences of other countries show that applying factors of this approach can enhance Iran monetary and banking system internationally and decreases money laundering risk. In order to identify the challenges in this area and reach a model which includes a set of infrastructural factors in fighting money laundering, this study uses qualitative and quantitative parts; in qualitative part, the criteria raised by experts through face-to-face interviews and multi-stage coding, content analysis, and Fuzzy Delphi method, and in quantitative part, the criteria raised by questionnaire and factor analysis technique, and the RMSEA index have been used for fitting the model. Based on international guidelines, the proposed infrastructural model consists of functional, contextual, and structural dimensions and findings indicate that a systematic application of the proposed model improves the efficiency of anti-money laundering system and helps optimal management of anti-money laundering challenges of banks. In this regard, the relative weights of legal, political, geopolitical, and risk-taking components of the structural dimension highlight the importance and necessity of focusing on this dimension and its components of the Iran banking system.