كليدواژه :
آيين‌هاي ايراني , تشيع , عمركشون , مير نوروزي , كاشان
چكيده فارسي :
انسان هماره پايبند سنت‌ها و آيين‌هاي ملي، باستاني، افسانه‌اي و مذهبي خود بوده، بدان‌ها ارزشي والا داده و به برگزاري‌اش همت گماشته است. ژرفاي برخي از آيين‌هاي ملي يا بومي به‌گونه‌اي است كه دگرگوني‌ها و انقلاب‌هاي سياسي و مذهبي نيز نتوانسته است براي درازهنگام آن‌ها را كم‌رنگ يا نابود كند و چه‌بسا برگزاركنندگانش، بدان‌ها رنگ، نام و رويكردي تازه داده‌اند، ولي شكل آن را حفظ كرده‌اند. يكي از اين‌ها، رسم نُهم ربيع (عمركُشون) است كه گويا دگرگون‌شدۀ جشن ايرانيِ كهني بوده است و همچنان‌ـ هرچند پنهاني، به‌دليل ناهم‌سازي مراجع شيعه با آن و به‌منظور ايجاد وحدت ميان مسلمان‌ها‌‌ـ برگزار مي‌شود و در برخي شهرهاي ايران به‌ويژه كاشان، پيشينه‌اي به درازاي چندين سده دارد. آنچه در اين جستار، «نمايش عمركُشون» ناميده شده، ناظر بر شكل و هيئت قديمي‌تر آن در كاشان و چند شهر ديگر ايران است نه شكلي كه اكنون در بسياري از شهرهاي ايران برگزار مي‌شود. در اين جستار، نخست به موضوع‌هايي چون ريشه و سابقۀ تاريخي عمركشون در ايران و كاشان و همانندي آن با برخي از جشن‌هاي ايراني و بابلي اشاره و سپس به هم‌سنجي آن با مير نوروزي پرداخته شده است. چنين برمي‌آيد كه عمركشون، ريشه در مُغ‌كشي (مير نوروزيِ روزگار اسلامي) دارد؛ همانندي اين دو را در شيوۀ اجرا، طرز رفتار و شيوۀ پوشش برگزاركنندگان، شادي‌آور بودن هر دو آيين و رهايي از قيدوبندهاي قانوني و شرعي در روزهاي برگزاري مي‌بينيم.
چكيده لاتين :
Man has always adhered to his national, ancient, mythical, and religious traditions and ceremonies; he also has placed great value on them and tried to preserve them. Some traditions are so much parts of a culture that even political and religious revolutions have not been able to challenge them or break with them, even though they may have been given new names. One of these traditions is the ceremony of Omar-Koshoon, which is probably a modified version of an old Iranian ceremony. This tradition which is still cherished, though more secretly, has a history of several centuries in some cities of Iran, especially Kashan. What is called "Omar-Koshoon Show" in this article is based on an older form practiced in Kashan and several other cities in Iran, not the form that is now held in many cities in Iran. In this article, we first refer to the roots and historical backgrounds of Omar-Koshoon in Iran and Kashan and, then, compare it with some other Iranian and Babylonian celebrations. Afterwards, we compare it with Mire Nowrouzi. It seems that Omar-Koshoon and its Shiite-like form has been rooted in Mogh-Koshi ]Megaphonia[ (or Mire Nowrouzi in Islamic era). There are some similarities between these two ceremonies in terms of performance, manners, and the clothing of the organizers, while both rejoicing and breaking away from legal and religious constraints on the days of the performance
