نقش نگرش ديالكتيكي در پيدايش گونه‌هاي شخصيتي تازه در رمان فارسي (با رويكرد به رمان همنوايي شبانۀ اركستر چوبها)

The Role of the Dialectical View in the Emergence of New Types of Character in the Persian Novel Case Study: The Nocturnal Harmony of the Wooden Orchestra

فرد انسان پديده­اي كلي است و جهان فراگيري از واقعيات اقتصادي، اجتماعي و جز آن او را احاطه كرده‌­است. او از اين جهان تأثيري همه‌جانبه مي ­پذيرد و به سهم خود بر آن اثر مي­ گذارد. اين تأثير متقابل همان رابطۀ ديالكتيكي است. يكي از جنبه­ هاي نگرش ديالكتيكي در عرصۀ هنر و انديشه، نقش مسلّط پايگاه اقتصادي و اجتماعي در تكوين آثار عظيم هنري و ادبي است. وابستگي آثار بزرگ هنري و ادبي به زيربناهاي اقتصادي و اجتماعي، واقعيتي انكارناپذير است، هرچند اين وابستگي بسيار پيچيده، غيرمستقيم و باميانجي است و از استقلال نسبي اثر ادبي نمي­ كاهد. بر مبناي نگرش ديالكتيكي، هر مرحله از تاريخ اجتماعي با يك صورت بزرگ ادبي همراه است، رمان نيز صورت ادبي در عصر سرمايه ­داري است و با قهرمان مسأله‌دار يا پروبلماتيك توصيف مي‌شود. اين مقاله قصد پذيرش يا رد ديدگاه ديالكتيكي در ادبيات را ندارد و هدفش بررسي نقش رابطۀ ديالكتيكي در پيدايش تيپ ­هاي تازه در عرصۀ ادبيات است، حضور قهرمان پروبلماتيك در يك ارتباط طولي به خلق تيپ داغ­ خورده و تيپ داراي احساس كهتري مي ­انجامد، يا به عبارتي مي­توان گفت خاستگاه تيپ داغ­ خورده و تيپ اسير احساس كهتري در رمان معاصر، قهرمان پروبلماتيك است.

Individuality is a general phenomenon surrounded by a whole world of economic, social and other kinds of reality. An individual is, in every way, affected by the world, and affects it, in turn. The interaction is of a dialectical nature. An aspect of the dialectical attitude in the field of art and thought is the dominant role of the economic and social base in the creation of great works of art and literature. The dependence of the great works of art and literature on the economic and social infrastructures is undeniable, though it is highly complex, indirect and mediated, and does not reduce the relative independence of the literary work. According to the dialectical view, each phase of social history is accompanied by a great literary form, and the novel as a literary form in the age of Capitalism is described by the problematic hero. This article does not intend to accept or reject the dialectical view in literature; rather, it seeks to examine the role of this view in the emergence of new types in literature. The existence of the problematic hero in a longitudinal relationship leads to the emergence of a stigmatized type and a type with a sense of inferiority in literature. In other words, the problematic hero is the origin of both types in the contemporary novel.