كليدواژه :
تگرگ , شاخص هاي ناپايداري ترموديناميك , شمال غرب ايران , تحليل همديد
چكيده فارسي :
در اين پژوهش، وقوع تگرگ در شمال غرب ايران بر مبناي شاخص‌هاي ناپايداري تحليل گرديد. بدين منظور، كدهاي هواشناسي مربوط به تگرگ (27، 87، 89، 96 و 99) در سال‌هاي 1995 تا 2018 استخراج و به صورت آماري مورد بررسي قرار گرفت. براي الگوبندي تگرگ، از شاخص‌هاي ناپايداري نظير CAPE، LI، KI، TTI، L.C.L، PW و SWEAT استفاده شد. براي روزهاي وقوع تگرگ، شاخص‌هاي ناپايداري از نمودار اسكيوتي ايستگاه تبريز محاسبه گرديدند. سپس، با استفاده از روش تحليل سلسله مراتبي، روزهاي وقوع تگرگ خوشه بندي شدند. در ادامه، يك روز نماينده از خوشه‌ي سوم انتخاب و به صورت همديدي مورد بررسي قرار گرفت. نتايج خوشه بندي نشان داد رخدادهاي تگرگ در سه الگو جاي گرفتند. در الگوي اول، شاخص‌هاي ناپايداري ضعيف بوده و تگرگ در مقياس همديدي اتفاق افتاده است. الگوي دوم، شرايط ناپايداري در جو و رخداد تگرگ و صعود هوا در منطقه را نشان داد. در الگوي سوم، شاخص‌هاي ناپايداري شدت توفان تندري و رخداد تگرگ را نشان دادند. در اين الگو، مقدار انرژي پتانسيل در دسترس همرفتي افزايش يافته كه شناوري و صعود هوا را نشان مي‌دهد. در روز نماينده الگوي سوم، تشكيل سردچال در تراز 500 هكتوپاسكال و وجود كم فشار در جنوب شرق ايران باعث ريزش تگرگ در شمال غرب ايران شده است.
چكيده لاتين :
Hail is one of the most important weather hazards that always causes a lot of damage to agricultural
products, so it is important to know the factors that cause it. In this research, the occurrence of hail
analyzed based on instability indices in Northwest of Iran. For this purpose, meteorological codes related
to hail (27, 87, 89, 96 and 99) in the years of 1995 to 2018 were extracted and analyzed statistically.
Instability indices such as CAPE, LI, KI, TTI, L.C.L, PW and SWEAT were used for hail patterning. For the days
of hail occurrence, instability indices were calculated from the skew-t diagram of Tabriz station. Then, hail
occurrence days were clustered by using hierarchical cluster analysis method. After that, a representative
day from the third cluster was selected and examined synoptically. The cluster results showed that hail
occurrences were classified into three pattern. In the first pattern, the instability indices were weak
and hail has occurred at the synoptic scale. The second pattern showed the instability conditions in
the atmosphere with the occurrence of hail and the ascent of air in the region. In the third model, the
instability indices showed the intensity of the thunderstorm and the occurrence of hail. In this model, the
Convective Available Potential Energy (CAPE) has increased, which indicates the buoyancy and ascent of
the air. In the third pattern representative day, the formation of cut-off low at 500 hectopascal level and
the presence of low pressure in the Southeast of Iran has caused hail in Northwest of Iran.
