كليدواژه :
دليل عقل , قطع , اصول عمليه , مخصّص
چكيده فارسي :
با بررسي كتب و تصانيف علما، مي توان با روش استدلالِ آنان در استنباطِ احكام را به دست آورد. ابن ادريس از فقهايي است كه فقط به ادلّه اي تمسك مي كرده است كه مفيد علم بوده و از راه قطع و يقين، حاصل گردد از قبيل؛ كتاب، سنت، اجماع و دليل عقل. بنابراين، ايشان دليل عقل را در مواردي كه نص و اجماعي نباشد، به عنوان يك منبع مستقل، در طول ساير ادلّه مطرح كرده؛ و آن را دليلي معرفي مي كند، كه موجب قطع به حكم شرعي مي گردد. ايشان هر چند دليل عقل را به عنوان دليل مستقل معرفي مي كند؛ ولي مراد خويش از دليل عقل، حدود و شرايط و موارد كارآيي آن را به وضوح، معين و بيان نكرده و دامنه آن را بسيار توسعه داده است. با بررسي موارد استعمال دليل عقل در آثار ايشان، مي توان به اين نتيجه رسيد كه وي، آن را به گونه اي تفسير كرده است كه حتي شامل ظواهر لفظي مانند لحن خطاب و اصول عمليه نيز مي شود. از منظر ايشان، دليل عقل گاهي مستقلاً و گاهي با استمداد از لفظ، حكمي را درك مي كند و در هر دو حجت است.
چكيده لاتين :
A review of the works of religious scholars shows us their ways of argument to find religious rules. Ibn Edris is one of the jurists who only relies on the facts that are attainable through reasoning such as the book, the tradition, the consensus, and reason. Therefore, he accepts reason as an independent element and as one of the sources where the three other sources are not available. He introduces reason as a way to achieve religious laws and certainty. Although, he sees reason as an independent argument, he does not clarify his perception of reason, the limits, and applications, which widens the borders of reason. Through examining the instances of using reason in his works, we can conclude that reason from his viewpoint even encompasses verbal aspects such as tone and laws of practice. From his viewpoint, reason is attainable directly or sometimes through a statement, both of which are considered as a proof.
