كليدواژه :
استعارۀ دستوري , زبانشناسي نقش‌گرا , تحليل متن , تاريخ بيهقي , حسنك وزير
چكيده فارسي :
استعارۀ دستوري به معناي جايگزيني يك طبقه دستوري يا يك ساختار دستوري با طبقه يا ساختاري ديگر است؛ اين استعاره در فرانقش‌هاي انديشگاني و بينافردي نمودِ بيشتري دارد. استعارۀ دستوري در هريك از اين فرانقش‌ها مي‌تواند كنش گران و معاني فرايندها را دگرگون نمايد. هرچند برخي معتقدند اين استعاره مختص متون علمي است كه از عينيت بيشتري برخوردارند اما كاربست اين استعاره در تحليل ديگر متون، همانند متون تاريخي كه مدعي گزارش واقعيت اند، نيز كارا است. يكي از متوني كه مؤلف بر بيان واقعيت تأكيد مي‌نمايد تاريخ بيهقي است. به نظر مي‌رسد استعارۀ دستوري مي‌تواند براي سنجش مدعاي اين اثر كارا باشد. در اين پژوهش براي بررسي ادعاي بيهقي، داستان حسنك وزير را از منظرِ استعارۀ دستوري بررسي كرده‌ايم. نتايج پژوهش نشان مي‌دهد فرايندهاي مادي بيشترين فرايند اين متن‌اند؛ استعارات دستوري اسمي، معاني ديگر، به‌كارگيري جملات در نقش‌هاي غيرمعمول و به كار بردن فرايندها به‌جاي يكديگر در فرا نقش بينا فردي، حذف عامل يا كنشگر فرايند و... از ديگر نتايج اين پژوهش است. بر اساس يافته‌ها مي‌توان گفت بيهقي در عين اينكه بر گزارش امرِ واقع تأكيد مي‌نمايد، واقعيت را كامل گزارش نمي‌كند بلكه بخشي از واقعيت را كه بي‌خطر يا كم‌خطر است بازگو مي‌كند و در مقابل بخشي را نيز وامينهد.
چكيده لاتين :
Historical texts including texts that claim to report reality, when seen from this perspective, are close to scientific texts. Among these texts is Beyhaghi’s history. It seems that grammatical metaphors can be effective in assessing the validity of this work. In this study, to investigate Beyhagi's claim, we examined the story of Hassanak-e- Vazir in terms of grammatical metaphor. The results of the research show that material processes are the most important components of this text. Also, the declarative mood that represents the actual report is dominant in this work, but besides that, the subjunctive mood, which is the opposite of the declarative mood, is seen in many processes, such as nominal grammatical metaphors, alternative meanings, the use of sentences in unusual roles, the application of processes to each other in interpersonal meta-function, the elimination of the agent or the process actor, and some additional results of this research. The use of the active verb in the sense of the passive in order to remove the process actor can be considered a new type of grammatical metaphor most frequently used in this section. Based on the findings, we can say that Beyhaghi, while emphasizing the facts, does not report the reality completely. He tells a part of the fact that is safe or low risk, but he also eliminates some parts or does not explicitly state them, especially in the constructions concerning how Massoud Ghaznavi is a true actor in the process, using various forms of grammatical metaphor to keep his name.
