پديد آورندگان :
مودودي ارخودي، مهدي دانشگاه بزرگمهر قائنات - گروه جغرافيا , برومند، ريحانه دانشگاه تبريز , اكبري، ابراهيم دانشگاه تبريز
كليدواژه :
مخاطرات طبيعي , سيلاب , پهنه بندي , قائن
چكيده فارسي :
مخاطرات محيطي در شكل، مقياس وچشم‌اندازهاي مختلف عملكردهاي متفاوتي دارند. بطوري كه ميزان خسارات و تلفات بوجود آمده از هر بحران يا حادثه ناشي از آن، رابطه‌اي مستقيم با آسيب‌پذيري جوامع انساني دارد. پژوهش‌هاي انجام‌شده نشان مي‌دهد كه بحران‌ها به تنهايي تعيين‌كننده ميزان خسارات نيستند، بلكه پاسخ عملكرد مسئولان به بحران است كه ميزان خسارت‌هاي وارده را تعيين مي‌كند. دراين ميان سيلاب به‌عنوان مخرب‌ترين عوامل آسيب‌رسان به انسا و جامعه از جمله مخاطرات محيطي است كه درحال حاضرحوادث ناشي از آن نيز گسترش بيشتري پيداكرده است. بر اين اساس هدف از اين تحقيق، پهنه بندي خطر وقوع سيلاب در روستاها مي باشد. منطقه مورد مطالعه شهرستان قائن در خراسان جنوبي است كه اگرچه داراي ميزان بارندگي كم با ميانگين سالانه 80 ميلي متر مي باشد، اما به واسطه وجود خشكسالي هاي چندساله و عدم رعايت مسائل مربوط به آبخوان و آبخيزداري قسمت اعظم پوشش گياهي منطقه از بين رفته و اين امر موجب افزايش ضريب رواناب گرديده است به طوري كه با وجود بارندگي كم و هرچند رگباري سيلاب شكل مي گيرد. لذا برمبناي هدف پژوهش، با توجه به شناسايي و تحليل فضايي عوامل موثر بر وقوع و رخداد سيلاب با استفاده از تكنيك تحليل سسلسله مراتبي، عامل شيب با وزن 0/279 ، عامل نقطه تمركز با وزن 0/224 و عامل ارتفاع با وزن 0/149 به ترتيب بيشترين تاثير در وقوع سيلاب را در منطقه مورد مطالعه داشته اند. همچنين با توجه به نقشه تهيه شده از پهنه بندي وقوع سيلاب در محدوده مورد مطالعه، مناطق به پنج دسته از خطر بسيار كم تا بسيار خطرناك تقسيم شدند و روستاهاي در معرض خطرسيلابي و شديدا سيلابي شناشايي و در بخش يافته هاي تحقيق معرفي شدند.
چكيده لاتين :
Environmental hazards in structures, scales and different perspectives have different functions. It has been argued that the amount of damages and losses incurred from each occurrence or the consequence of it has a direct relation with the vulnerability of human societies. Research shows that crises alone do not determine the extent of damages, but the responses of officials and the likelihood of local and vulnerable communities that will determine the extent of damages. In addition, the flood is considered as the most destructive of human and society-causing factors, including environmental hazards, which has already resulted in more damage. The studied area is the Qaen city of South Khorasan, although it has a low rainfall with an average annual value of 80 mm, but due to the existence of perennial droughts and failure to observe aquifer and watershed issues, most of the vegetation in the region has been eliminated, and this This has led to an increase in runoff coefficient. So that despite the low rainfall, and although the flooding pattern is formed. Therefore, based on the objective of the study, due to the identification and spatial analysis of the factors affecting the occurrence and occurrence of the flood. Using the AHP hierarchical model, the gradient factor with a weight of 0.279, the focal point factor with a weight of 0.224 and a height of 0.149, respectively, have the most effect on the occurrence of flood in the study area. Also, according to a map of flood zoning in the scope of the study, the areas were divided into five categories of very low-risk, hazardous, and risky villages, and were identified as part of the research findings.
