صورت‌بندي روابط حقوق و اخلاق در آراي علامه طباطبايي

The Relationship of Law and Ethics According to Tabatabaei

پژوهش حاضر با روش توصيفي‌تحليلي، صور ارتباطي حقوق و اخلاق را ازمنظر علامه طباطبايي ترسيم مي‌كند. اين رابطه در سه صورت طرح مي‌شود كه اين صورت‌ها با سه مسلك اخلاق در نگرش علامه طباطبايي تناظر مي‌يابند. مطابق صورت نخست و در تناظر با اخلاق دنيويْ حقوق و اخلاق در ملازمت با يكديگر به‌عنوان اعتبارات بعد از اجتماع شناخته مي‌شوند و به‌طور مشترك، وظيفۀ تأمين سعادت دنيوي را بر عهده دارند. مطابق صورت دوم و در تناظر با اخلاق دينيْ حقوق و اخلاق معادل با رعايت واجبات احكام هستند؛ اما حوزۀ خاص اخلاق تقيد بر مستحبات، همراه با تصفيۀ باطن از غبار سوء‌نيت‌هاست كه درنتيجه اخلاق با وصف تمايل به استقلال تدريجي از حقوق شناخته مي‌شود. مطابق صورت سوم و در تناظر با اخلاق الهي، حقوق محدود به قواعد زندگي اين‌جهاني است كه پس از عزيمت انسان به ساحت مجردات، بقا، استقلال و تفوق اخلاق نمايان مي‌شود.

This article, by descriptive- analytic method, aims Tabatabaei's interpretation of law and ethics relationship and formulates this topic according to his words. corresponding to Tabatabaei's formulation of three ways of ethical life- which is called as public ethics, religious ethics and divine ethics in this article- We can say: there are three kinds and stages of relationship between law and ethics. At first, it seems that law and ethics play a common role and make human social- individual life secure by employing Constructional Perceptions. At second level, we receipt that law and ethics are almost separate each other; in this form, law is overlapped with religious jurisprudence, and ethics will be attached to extra- task behaviors. Finally, in the third kind of relationship, law is considered as common and popular rule of human secular- nature and life. So, this rule is finished and ended by human transformation to spiritual word.