نقد نظريۀ سوسياليستي اقتصاد اشتراكي از منظر اخلاقي؛ بر مبناي تفكرات فردريش هايك و آين رند

ديدگاه سوسياليستي اقتصاد اشتراكي نيز مانند ساير نظريات اقتصادي و سياسي كه بر اساس مباني فلسفي شكل گرفته‌اند، تاريخ مصرف نداشته و در هر شرايطي ممكن است به‌عنوان گزينه‌اي براي مديريت جامعه مورد توجه قرار گيرد؛ چنانچه در وضعيت فعلي جهان با توجه به شيوع بيماري كرونا كه موجب پديدارشدن مشكلات اقتصادي شديد، از بين‌ رفتن بسياري از كسب‌وكارها و بالارفتن آمار بيكاري شده، برخي از نظريه‌پردازان بازگشت به روايت‌هايي از سوسياليسم را توصيه مي‌كنند. با توجه به اين مسئله، هدف ما در اين مقاله اين است كه نظريۀ اقتصاد اشتراكي را از منظري اخلاقي مورد كندوكاو قرار دهيم و در نهايت، اعتبار آن را از نظرگاه اخلاقي بسنجيم. فردريش هايك و آين رند دو تن از انديشمنداني هستند كه به تحليل سوسياليسم و اقتصاد اشتراكي پرداخته‌اند و پيامدهاي اخلاقي اين نظريه را بررسي و نقد كرده‌اند. اين دو متفكر در نقد اخلاقي اقتصاد اشتراكي به مؤلفه‌هايي چون نقض حقوق و آزادي فردي در سوسياليسم و همچنين نابودي هويت فردي انسان در اين نظريه مي‌پردازند. در اين پژوهش جمع‌آوري داده‌ها بر مبناي روش كتابخانه‌اي صورت گرفته و تلاش شده اين داده‌ها تحليل و ارزيابي شوند. يافته‌هاي اين تحقيق نمايانگر اين مطلب است كه رند از منظري عميق‌تر و فلسفي‌تر به نقد مباني اخلاقي سوسياليسم و نظريۀ اقتصاد اشتراكي مي‌پردازد؛ حال آنكه هايك بيشتر به پيامدهاي اخلاقي و اجتماعي اين ديدگاه در جامعه توجه مي‌كند.