ترجمه و نقد و بررسي مدخل حمزه بن عبدالمطلب در ويرايش‌هاي سه‌گانه دايره المعارف اسلام چاپ ليدن (EI)

حمزه بن عبدالمطلب از محوري ترين شخصيت هاي تاريخ اسلام است كه در بسياري از وقايع عصر پيامبر (ص) به ويژه در دوره بعثت حضور چشمگير و تأثيرگذاري داشته است. به نظر مي رسد شناخت جايگاه و نقش ايشان در تحولات دوره بعثت، مي تواند معياري براي فهم جايگاه خاندان پيامبر(ص) در به ثمر نشستن رسالت باشد. مسئله اصلي پژوهش اين است كه نويسندگان دايره المعارف اسلام چاپ ليدن كه مشهورترين و كامل ترين دايره المعارف موجود در دنياست، چه تصويري از حضرت حمزه نشان داده است؟ در اين مقاله با بررسي محتواي ويرايش هاي سه گانه حمزه كه به قلم هنري لامنس، مريديت اُوِنز و نجم حيدر نوسته شده، نشان داده شد كه هيچ كدام از اين سه مقاله چنان كه بايد دايره المعارفي نيستند و متناسب با روشهاي مرسوم علمي نوشته نشده اند. چه اين مقالات بدون ارجاع دقيق به منابع تاريخي و با نگاهي مغرضانه و پيشداورانه نوشته شده اند. مؤلفان سه گانه مقاله حمزه بن عبدالمطلب در ويرايشهاي سه گانه دايره المعارف اسلام نه تنها از منابع مناسب و پژوهش هاي مسلمانان به ويژه شيعيان استفاده نكرده، بلكه حتي آثار و پژوهش هاي غربي ها درباره حضرت حمزه را نيز به درستي منعكس نكرده اند.