كاركرد فرهنگي دريانوردي مسلمانان در نشر اسلام در هند با تكيه بر كتاب عجايب‌الهند (قرن چهارم هجري)

يكي از راه‌هاي نشر اسلام در هند فضاي اعتقادي و ديني دريانوردي مسلمانان بوده است. كشتي‌هاي مسلمانان داراي مسافران و سرنشينان نسبتاً زياد از اقوام، مليت‌ها و اقشار مختلف بودند. سفرهاي دريايي غالباً طولاني بود و در وضعيت بحراني ماه‌ها طول مي‌كشيد. دريانوردان با طوفان‌ها و موانع و مشكلاتي مواجه بودند. مسئله اين است كه وضعيت فرهنگي و ديني در كشتي‌هاي مسلمانان چگونه بود ودريانوردي چه تاثيري بر نشر اسلام در هند داشت؟ اين تحقيق كه به شيوه توصيفي ـ تحليلي و بر اساس منابع كتابخانه‌اي به‌خصوص تكيه بر كتاب عجايب الهند انجام گرفته، بيانگر آن است كه كشتي‌هاي مسلمانان هم در وضعيت عادي و هم در وضعيت بحراني و خطر، پر از مظاهر فرهنگ، اعتقادات و اعمال عبادي در شبانه‌روز بود. در مواقع خطر دل انسان‌ها بيشتر متوجه خالق هستي مي‌شود. مسلمانان در چنين وضعيتي به آداب خاصي مانند قرائت قرآن و دعا روي مي‌آوردند. مجموعه اين رفتارها و ساير ويژگي‌هاي اخلاقي و شخصيتي سرنشينان مسلمان كشتي‌ها و ناخدايان مسلمان و فعاليت هاي بعد از بيرون رفتن از كشتي در بنادر و مناطق مختلف هند موجب انتقال پيام اسلام و نشر آن در سراسر سرزمين هند مي‌شد.