همزيستي انسان و فناوري معنايي از منظر نظريه كنش‌گر-شبكه

زمينه و هدف: امروزه، فناوري‌هاي معنايي، از طريق ارائه روش‌هاي هوشمند مديريت داده، امكان استدلال ماشيني را فراهم آورده‌اند. اين قابليت، شكل‌هاي جديدي از تعامل ميان انسان‌ها و فناوري‌هاي معنايي را به وجود آورده است كه در مطالعات از آن به »تعامل معنايي « ياد مي‌شود. گسترش روزافزون اين نوع تعاملات در زندگي روزمره، ضرورت شناسايي عوامل مؤثر بر آن و معرفي الزامات يك تعامل هم‌افزا، كه در اين پژوهش از آن به مدل همزيستي تعبير شده است را آشكار مي‌سازد. هدف بررسي چيستي، چرايي و چگونگي تعامل انسان و فناوري معنايي در قالب مدل همزيستي، هدف اصلي پژوهش حاضر است. ارائه چنين مدلي مي‌تواند در توسعه راهبردهاي فعال در مواجهه با فناوري‌هاي هوشمند، به ويژه فناوري معنايي مفيد باشد. روش: پژوهش حاضر، مبتني بر روش‌شناسي نظريه كنش‌گرشبكه، به معرفي كنش‌گرشبكه‌هاي همزيستي پرداخته است. داده‌هاي مورد نياز پژوهش، به طور عمده از طريق مصاحبه با مديران، كارشناسان و كاربران فعال در مركز تحقيقات كامپيوتري علوم اسلامي گردآوري شده است. يافته‌ها: در همزيستي انسانفناوري معنايي، علاوه بر انسان (در قالب طراح يا كاربر)، 11 كنش‌گر ديگر (شامل: محصول معنايي، زمينه، زيرساخت، داده، دانش، رسانه اجتماعي، وب، مراكز علمي، سازمان، هوش مصنوعي و هستان‌شناسي) نقش دارند كه در تعامل با يكديگر، هفت كنش‌گرشبكه پوياي همزيستي (شامل: طراحي و توسعه محصول، استفاده از محصول، رهبري و مديريت، مديريت داده، مديريت دانش، آموزش و شرايط زمينه‌اي) را تشكيل مي‌دهند. نتيجه‌گيري: محصولات معنايي در كنار انسان، كنش‌گراني مستقل، خودمختار و خودآگاه هستند كه قادرند در همزيستي ميان انسان و فناوري، از صرف واسطه تغيير بودن فراتر رفته و حاكم بر تغييرات اجتماعي شوند؛ در چنين شرايطي، انسان به عنوان آفريننده محصول معنايي، بايد علاوه بر تقويت قابليت‌هاي فني در آفرينش محصول، نسبت به واسپاري اموري كه محصول قادر به انجام آن است اقدام نمايد