ارائه يك روش جامع ارزيابي داده‌هاي دولتي باز با هدف بهبود كيفيت داده‌ها و افزايش اقبال شهروندان

هدف: هدف پژوهش حاضر، ارائه يك روش ارزيابي داده‌هاي دولتي باز با در نظر گرفتن ابعاد و شاخص‌هاي جامع و كامل، محاسبه وزن و اهميت هر شاخص، بررسي وضعيت كشور در اين حوزه، خوشه‌بندي سازمان‌ها و ارائه يك مدل طبقه‌بندي به منظور پيش‌بيني وضعيت سازمان‌ها در ارائه داده‌هاي دولتي بصورت باز است. روش پژوهش: اين پژوهش بر مبناي هدف، از نوع كاربردي است. از مطالعات كتابخانه‌اي به منظور استخراج ابعاد و شاخص‌هاي ارزيابي استفاده شده است. جامعه آماري شامل كليه مقالات مرتبط با شاخص‌هاي ارزيابي داده‌هاي دولتي باز است. از روش نمونه‌گيري احتمالي از نوع نمونه‌هاي تصادفي ساده استفاده شده است و 10 مقاله در اين حوزه مورد بررسي قرار گرفته است. روش ميداني و استفاده از تكنيك‌هاي تصميم‌گيري چندشاخصه به منظور محاسبه وزن و اهميت هر شاخص به كار گرفته شده است. پس از استخراج داده‌هاي سازمان‌ها از دو سامانه كاتالوگ ملي و مجموعه داده‌هاي باز و كاربردي و سامانه انتشار و دسترسي آزاد به اطلاعات، از تكنيك‌هاي داده كاوي به منظور خوشه‌بندي و ايجاد يك مدل طبقه‌بندي استفاده شده است. يافته‌ها: بر اساس مطالعات و بررسي مقالات، 15 شاخص ارزيابي داده‌هاي دولتي باز شامل »اصالت داده‌ها «، »باز بودن مجوز «، »بروز بودن «، »ميزان دسترسي به داده «، »كامل بودن فراداده «، »تعداد مجموعه داده «، »باز بودن قالب «، »تبعيض‌آميز نبودن «، »قابل فهم بودن «، »تعداد دسته‌هاي داده «، »رايگان بودن «، »عدم وجود داده‌هاي از دست رفته «، »امكان درخواست داده «، »تجسمي بودن « و »بازخوردپذيري « استخراج شدند. با استفاده از تكنيك تحليل سلسله مراتبي، وزن شاخص‌ها محاسبه شد كه پس از نرمال‌سازي، مجموع وزن 15 شاخص استخراج شده برابر با يك بود. شاخص‌هاي »اصالت داده‌ها « با وزن 0.165، »باز بودن مجوز « با وزن 0.124 و »بروز بودن « با وزن 0.109 به ترتيب رتبه‌هاي اول تا سوم را در بين 15 شاخص ارزيابي كسب كردند. همچنين بر اساس وزن شاخص‌هاي ارزيابي بدست آمده و استخراج داده‌هاي 358 سازمان مطابق با 15 شاخص ارزيابي استخراج شده از دو سامانه كاتالوگ ملي و مجموعه داده‌هاي باز و كاربردي و سامانه انتشار و دسترسي آزاد به اطلاعات به محاسبه وزن سازمان‌ها پرداخته شد كه پس از نرمال‌سازي، مجموع وزن‌ها برابر با يك بود. »سازمان جهاد كشاورزي آذربايجان شرقي « با وزن 0.088، »مركز آمار ايران « با وزن 0.062 و »سازمان زمين‌شناسي « با وزن 0.058 به ترتيب رتبه‌هاي اول تا سوم در بين 358 سازمان و موسسه دولتي بررسي شده بر اساس تركيب شاخص‌ها و وزن شاخص‌ها بودند. نتيجه‌گيري: نتايج اين پژوهش شامل استخراج جامع شاخص‌هاي ارزيابي، محاسبه وزن و اهميت هر شاخص، بررسي وضعيت موجود سازمان‌ها و موسسات دولتي داخل كشور و مدل طبقه‌بندي ايجاد شده مي‌تواند به مديران در شناخت وضع موجود و بهبود آن و در نتيجه افزايش تعامل شهروندان با داده‌هاي دولتي باز به عنوان نوعي از تعامل انسان و اطلاعات كمك نمايد