مطالعه فلزات سنگين در رسوبات سطحي رودخانه مرداب و بخشي از ساحل درياي خزر، در شهرستان آستارا

زمينه و هدف: به‌دليل اهميت رودخانه مرداب، غلظت و توزيع فلزات سنگين در رسوبات رودخانه مرداب و بخشي از ساحل درياي خزر؛ متأثر از رودخانه مرداب ارزيابي شد. همچنين با توجه به احتمال آزاد شدن فلزات سنگين رسوبات به ستون آب و انتقال به محصولات زراعي، خطر سلامت ناشي از مصرف برنج در منطقه ارزيابي شد. روش بررسي: 21 نمونه رسوب و 4 نمونه برنج از شاليزارها در مسير رودخانه جمع آوري شد. محتواي فلزات سنگين نمونه ها با استفاده از ICPMS اندازه گيري شد. تحليل‌ داده ها با استفاده از ضريب غني شدگي (Enrichment Factor)، شاخص خطر بوم شناختي (Ecological Risk Index)، شاخص خطر سلامت، و تحليل مولفه اصلي (PCA) و من ويتني (Mann-Whitney) انجام شد. يافته‌ها: غلظت عناصر در نمونه هاي رسوب ساحلي بيشتر از رسوبات رودخانه مرداب بود. نتايج، خطر كم تا متوسط عناصر در اكثر ايستگاه ها جز دو ايستگاه ساحلي براي كروم با خطر قابل توجه از نظر آلودگي نشان داد. تحليل مولفه اصلي عناصر را در سه مولفه با منشا متفاوت رده بندي كرد. همچنين تخمين دريافت هفتگي عناصر از طريق مصرف برنج كمتر از مقادير مجاز دريافت اين عناصر است. نتيجه‌گيري: غلظت فلز كروم در رسوبات به ويژه رسوبات ساحلي بالاست كه ممكن است بخشي از آن ناشي از تمركز كاني سنگين (كروم) در رسوبات ساحلي باشد، بنابراين منشأ عناصر به‌ويژه كروم بايد از طريق روش هايي مانند استخراج ترتيبي تعيين شود. از طرفي با وجود آلودگي رسوبات رودخانه و مصرف بالاي برنج در بين مردم منطقه، خطري مصرف كنندگان برنج را از نظر آلودگي فلزات سنگين تهديد نمي كند.