بررسي علل تشكيل رسوب در خطوط توزيع آب استان سمنان و راهكارهاي جلوگيري از تشكيل آن

زمينه و هدف: خوردگي و رسوبگذاري از جمله شاخص‌هاي مهم در ارزيابي كيفي آب است. تحقيق حاضر با هدف بررسي علت رسوبگذاري در شبكه توزيع آب شهر سمنان صورت گرفت. روش بررسي: بدين منظور از 5 نقطه (3 نقطه مخازن ذخيره و 2 نقطه شبكه توزيع) در دو نوبت نمونه برداشت گرديد و جهت آناليزهاي فيزيكيشيميايي مورد آناليز قرار گرفت. غلظت آنيون‌ها و كاتيون‌هاي رايج توسط دستگاه كروماتوگرافي يوني (IC) تعيين گرديد. رسوب تشكيل شده در شبكه توزيع آب نيز جهت مطالعه ساختار و عناصر اصلي تشكيل دهنده آن توسط دستگاه طيف‌سنجي فلورسانس پرتوي ايكس (XRF) و طيف‌ سنجي پلاسماي جفت‌ شده القايي (ICP) ‌مورد بررسي قرار گرفت. از شاخص‌هاي پايداري نظير لانژليه، ريزناز و پتانسيل رسوب كربنات كلسيم جهت بررسي وضعيت خورندگي و رسوبگذاري آب استفاده گرديد. يافته‌ها:‌ با توجه به نتايج به‌دست آمده كيفيت اكثر نمونه‌هاي برداشت شده از لحاظ فيزيكيشيميايي در محدوده مجاز استاندارد 1053 ايران قرار دارد. نتايج همچنان نشان مي‌دهد آب منطقه سختي بالايي دارد. غلظت منيزيم و سولفات نيز در يكي از مخازن بيش از حد مجاز بوده است. نتايج همچنين ساختار اصلي رسوب را كربنات كلسيم (كلسيت) و اكسيد سيليس نشان داد. بر‌اساس شاخص لانژليه وضعيت ‌آب رسوبگذار نشان داده شده است؛ همچنين به دليل بالا بودن ميزان سختي در آب و رسوب تشكيل يافته در شبكه توزيع نتايج به‌دست آمده از شاخص پتانسيل رسوب كربنات كلسيم، آب را به شدت فوق اشباع از لحاظ كربنات كلسيم نشان مي‌دهد. آناليز تعادل آنيوني و كاتيوني آب نشان دهنده حضور سختي موقت به‌صورت بي كربنات كلسيم و منيزيم و در مقادير كمتر سولفات و كلرايد منيزيم به‌صورت سختي دائم است. نتيجه‌گيري: با توجه به نتايج به‌دست، به دليل سختي كربناته بالا ‌در آب و حضور سيليس و كلسيت در رسوب جهت جلوگيري از تشكيل رسوب استفاده از فرايند سختي گيري با آهك ‌در pH حدود‌ 10 جهت حذف همزمان كلسيت و سيليس محلول و كلوييدي توصيه مي‌گردد.