تقابل دادستان و ديوان كيفري بين‌المللي در برداشت از مبناي معقول و منافع عدالت در وضعيت افغانستان

شروع تحقيقات به تشخيص دادستان در وضعيت‌ افغانستان جلوه‌اي از اعمال صلاحيت ديوان كيفري بين‌المللي است. اين رويكرد دادستان براي مقابله با انفعال شوراي امنيت و دولت‌ افغانستان است كه جرائم جنگي در قلمرو سرزميني آن را به دادستان ارجاع ندادند. توسل دادستان به اين شيوه متكي به احراز مبناي معقول در ماده (3)15 اساسنامه است كه بايد از سوي شعبۀ پيش‌دادرسي هم تأييد شود. اما ارزيابي شعبۀ پيش‌دادرسي از وضعيت افغانستان نشان مي‌دهد كه صدور مجوز تحقيقات منوط به احراز منافع عدالت در ماده (c)(1)53 اساسنامه است. ازاين‌رو تحليل رويۀ قضايي شعب مقدماتي و تجديدنظر ديوان در اين زمينه واجد اهميت است. شيوۀ مطالعه در اين نوشتار از نوع توصيفيتحليلي است تا به يك پرسش پاسخ داده شود كه كاركرد احراز منافع عدالت در رويۀ قضايي ديوان براي صدور مجوز تحقيقات دادستان در وضعيت افغانستان چيست؟ يافته‌هاي پژوهش نشان مي‌دهد كه موافقت با تقاضاي دادستان براساس ماده (3)15 اساسنامه نيازمند احراز منافع عدالت در ماده (c)(1)53 اساسنامه نيست. بر اين اساس رويكرد شعبۀ پيش‌دادرسي با استدلال فقدان منافع عدالت براي خودداري از صدور مجوز تحقيقات در وضعيت افغانستان با ماده (4)15 اساسنامه مطابقت ندارد. ازاين‌روا شعبۀ تجديدنظر در نتيجۀ رسيدگي به اعتراض دادستان قائل به شروع تحقيقات در وضعيت افغانستان بدون لزوم احراز منافع عدالت است.