آشكار‏سازي تاثيرگذاري تغييرات كاربري زمين‏ها در توزيع فضايي غلظت گردوغبار استان خوزستان با استفاده از محصولات سنجنده MODIS

امروزه، رخدادهاي گردوغبار در غرب و جنوب غرب ايران، تبديل به يكي از مهمترين مخاطرات زيست محيطي شده است. هدف اساسي اين پژوهش آشكارسازي ارتباط بين تغييرات پوشش زمين‏ها و توزيع گردوغبار در سطح استان خوزستان طي دو دهه اخير است. در اين راستا از داده ‏هاي طبقه‏ هاي پوشش زمين‏ ها سنجنده ماديس، محصول عمق اپتيكي آئروسل همين سنجنده و نيز تكنيك ماتريس تحليل متقاطع، براي آشكارسازي ارتباط بين آن‏ها استفاده شد. نتايج نشان داد كه پوشش ‏هاي غالب استان خوزستان بيشتر مراتع، زمين‏هاي باير، زمين‏هاي كشاورزي و پهنه ‏هاي شهري بودند. تحليل روند 20 ساله اين كاربري‏ ها نشان داد كه مراتع، روند كاهشي، زمين‏هاي كشاورزي و شهري روند افزايشي و زمين‏هاي باير نيز روند به طور نسبي ثابتي را طي كرده بود. اما از طرف ديگر، نتايج حاصل از تحليل فضايي شاخص AOD نشان داد كه ميانگين و انحراف معيار فضايي اين شاخص در سطح استان طي دو دهه اخير، از 0.09± 0.35 در سال 2000 به 0.04± 0.44، در سال 2020، رسيده بود. نتيجه مهمي كه ماتريس تحليل متقاطع در كنار تحليل روند دوره‏اي به دست داد اين بود، كاربري مراتع متوسط تا غني كه طي دو دهه اخير ميزان AOD در سطح اين كاربري افزايش پيدا نكرده بود، با شيب 6500 هكتار در سال، روندكاهشي داشته در حالي كه كاربري زمين‏هاي كشاورزي كه شاخص AOD، روي آن روند افزايشي داشته است، با شيب سالانه 18700 هكتار روند افزايشي قابل توجهي داشته است. بنابراين به طور كلي مي‏توان گفت، افزايش سطح زير كشت زمين‏ هاي كشاورزي، و عدم كنترل زمين‏هاي باير در سطح استان، روند تشديد گردوغبار در سطح استان را طي دو دهه اخير منجر شده است.