آموزش انديشه براي كودكان در ادبيات داستاني معاصر مصر (مطالعۀ موردي:«تاجربغداد» اثر كامل كيلاني: براساس نظريۀ لبپمن)

داستان «تاجر بغداد» اثر كامل كيلاني( 1897-1959م ) نويسنده و انديشمند معاصر مصري است. كيلاني در اين اثر، داستان و عناصر داستاني را ابزاري براي آموزش انديشه و فلسفه براي كودكان به كارگرفته است. در اين پژوهش توصيفي تحليلي، هدف اساسي آن است تا با بهره‌گيري از مؤلفه‌هاي متيوليپمن، اين مؤلفه هاي انديشه ورزي را ضمن بررسي شيوه بازخواني اين داستان كهن در اين اثر داستاني معاصر تحليل نمايد. برنامه فلسفه براي كودكان كه بنيان‌گذار آن ليپمن است، در صدد است تا به‌وسيله داستان، نياز اساسي مخاطبان خردسال را كه همان آموزش انديشه، استدلال، نقد، پرسش از چيستي و چرايي پديده‌ها، آموزش استفاده از آموخته‌ها در زمان و مكان مناسب، دريافت پاسخ پس از تأمل و انديشه، درك ارتباط منطقي بين پديده‌ها است، پاسخ دهد. او به‌وسيله داستان، كودكان و نوجوانان را از نقدناپذيري، مطلق‌گرايي و عدم توجه به آراء ديگران پرهيز مي‌دهد. كودكان در فرآيند داستان ياد مي گيرند كه فرضيه‌ها را به چالش بكشند و استدلال‌ها را بيازمايند و به دنبال حقايق باشند. يافته‌هاي پژوهش، بيانگر اين است كه كيلاني تلاش مي كند تا سبك و محتواي اين داستان را در مسير آموزش تفكر خلّاق و انتقادي طرح نمايد. او در اين داستان با استفاده از بازي و به شيوۀ گفت‌وگو، داستان را به جلو رانده است. كودكان در اين داستان، داراي شخصيت مستقل هستند. قضاوت قاضي را به چالش مي‌كشند و يا بهره گيري از استدلال هاي منطقي، حقيقت را اثبات مي كنند. در حقيقت، ميان سبك داستان‌نويسي كيلاني و نظريۀ ليپمن، نوعي اشتراك و همسويي ديده شده است. هردو، داستان را اساس آموزش قرار داده و مسائل اساسي زندگي را در قالب داستان مطرح و به چالش مي كشند و كودكان با استفاده از نقش آفريني، نحوۀ استدلال، به چالش كشيدن، مفهوم‌سازي و تفكر انتقادي گام در مسير انديشه ورزي برمي‌دارند.