تأثير سياست عشايري دودمان پهلوي بر ساختار اجتماعي سياسي قوم لر بويراحمد

تغييرات ساختار اجتماعي و سياسي ايلات كهگيلويه و بويراحمد تحت تأثير دگرگوني‌هاي اجتماعي و سياسي كشور قرار دارد، ضمن آنكه اين تغييرات متقابلاً بر تحولات اجتماعي و سياسي در ايران تأثيرگذار بوده است. در اين مقاله هدف اصلي بررسي ساختار اجتماعي سياسي قوم لر استان كهگيلويه و بويراحمد در عصر سلسلۀ پهلوي است. در اين پژوهش به‌ طور هم‌زمان از دو روش تاريخي و جامعه‌شناسي تاريخي استفاده‌ شده است. سياست‌ اسكان عشاير (تخته قاپو)، تصويب قانون نظام ‌وظيفۀ عمومي، خلع سلاح ايلات، اعمال سياست پوشش متحدالشكل، و اصلاحات ارضي، پنج محور اصلي سياست عشيره‌اي دودمان پهلوي بود كه سبب شد موقعيت سياسي و اجتماعي هرم ايلي دستخوش تغييرات بنيادي شود. كدخدايان قبل از اين تدابير و در عصر خان‌ خاني تابعيت محض از خوانين داشتند و ابواب ‌جمعي آنان محسوب مي‌شدند، در حالي‌ كه برنامه‌هاي دولت سبب شد كدخدايان در دريافت امتياز از حكومت هم‌رديف آنها قرار گيرند، قبايل رئيس واحدي نداشته باشند، خوانين هر كدام تدابير خاص خود را اتخاذ كنند، و عملاً ساختار و هرم ايلي سنتي به ‌هم ‌ريخته شود. بدون ترديد اين اتفاق مهم ناشي از برنامه‌ها و سياست دولت بود كه با گذشت زمان و به‌آهستگي ساختار نظام ايلي را تغيير داد و زمينه‌هاي لازم براي نظارت و مهار آن را فراهم كرد. پژوهش پيش رو نشان مي‌دهد كه ساختار اجتماعي سياسي ايلات كهگيلويه و بويراحمد در فرآيند اين تحولات از الگوي خاصي پيروي كرد، به ‌طوري‌كه توانست تا پايان دهۀ اول قرن چهاردهم هجري شمسي در برابر فشار دولت مركزي مقاومت كند‌.