كاربرد شيوه نامه ميپفو براي شناسائي استعاره‌هاي زبان فارسي با تكيه بر داده هايي از گفتمان آموزشي

پروتكل ميپفو، روشي استاندارد، نظام‌مند و صريح است كه براي شناسايي استعاره‌هاي سطح زبان طراحي شده‌است. به سبب انعطاف‌پذيري و ساده بودن كاربرد آن، افزون بر زبان انگليسي، زبان‌هاي ديگر نيز با اعمال تغييراتي، آن را در پژوهش‌هاي خود به كار برده‌اند. هدف اصلي اين مقاله، بررسي كارايي اين پروتكل براي شناسائي استعاره‌هاي زباني فارسي و ارائه الگويي براي برچسب‌دهي واژگان مرتبط با استعاره در پيكره‌هاي زبان فارسي است. هدف ديگر، تحليل آماري و مفهومي استعاره‌هاي زباني است كه در نتيجه اعمال پروتكل ميپفو بر داده‌هاي پژوهش (دو مجموعه داده از كلاس‌هاي درس زبان فارسي اول ابتدائي (5886 واژه) و دوم ابتدايي (4630 واژه) به‌ دست‌آمده‌است. در اعمال پروتكل ميپفو بر داده‌هاي زبان فارسي با توجه ‌به تفاوت‌هاي زبان فارسي با زبان انگليسي چالش‌هايي در پيوند با چگونگي توكن‌بندي عناصر مانند فعل‌هاي مركب، فعل‌هاي پيشوندي، واژه‌هاي مركب، اسم‌هاي خاص، عبارت‌هاي چندواژه‌اي و واژه‌بست‌هاي فارسي وجود داشت. بر مبناي تحليل آماري داده‌هاي برچسب‌دهي‌شده، ميزان كاربرد استعاره در كل داده‌هاي گفتمان آموزشي حدود 1.2% است و بيشتر اين استعاره‌ها، بر مبناي دسته‌بندي كه در ميپفو از انواع استعاره‌ها ارائه شده، استعاره غير مستقيم هستند. فراواني كاربرد استعاره‌ها در گفتمان كلاس زبان فارسي پايه دوم، بيشتر از فراواني كاربرد آن‌ها در گفتمان كلاس زبان فارسي پايه اول است. واژه‌هايي كه بر مبناي پروتكل ميپفو برچسب استعاره دريافت كرده بودند، بر مبناي نظريه استعاره مفهومي تحليل شدند و چهار استعاره مفهومي كلي استخراج شد: [حروف الفبا اشكال هندسي/اجسام هستند]، [كودك موجود غير انساني است]، [كتاب/جمله/واژه ظرف است]، [تصوير انسان است].