عنوان مقاله :
پايش اثرات خشكسالي بر شاخص‌هاي محيطي حاصل از سنجنده موديس در بازه زماني 2019-2001 (مطالعه موردي: مراتع استان اصفهان)
عنوان به زبان ديگر :
A survey on the effect of drought on environmental indices derived from the MODIS data over the 2001-2019 period (Case study: Rangelands of Isfahan province)
پديد آورندگان :
اسكندري دامنه، هادي دانشگاه هرمزگان - دانشكده كشاورزي و منابع طبيعي - گروه مهندسي منابع طبيعي، بندرعباس، ايران , اسكندري دامنه، حامد دانشگاه تهران - دانشكده منابع طبيعي - گروه احيا مناطق خشك و كوهستاني، كرج، ايران , خسروي، حسن دانشگاه تهران - دانشكده منابع طبيعي - گروه احيا مناطق خشك و كوهستاني، كرج، ايران , گيلوري، احمد دانشگاه تهران - دانشكده منابع طبيعي - گروه احيا مناطق خشك و كوهستاني، كرج، ايران , عادلي ساردوئي، محسن دانشگاه جيرفت - دانشكده كشاورزي - گروه اقتصاد و ترويج كشاورزي، جيرفت، ايران
كليدواژه :
مناطق خشك و نيمه‌خشك , شاخص خشكسالي , شاخص پوشش گياهي , شاخص رطوبت خاك
چكيده فارسي :
با توجه به خسارت شديد خشكسالي به جوامع و بخش‌هاي مختلف مخصوصا جوامع گياهي و رطوبت خاك در پژوهش حاضر سعي شده است تا با استفاده از داده‌هاي اقليمي دما و بارش شاخص خشكسالي SPEI استخراج گردد و هم‌چنين در ادامه با داده‌هاي ماهواره‌اي دريافت شده و تحليل و پردازش آن‌ها شاخص‌هاي پوشش گياهيEVI و رطوبت خاك CWSIمحاسبه گرديد. سپس به روند تغييرات هر كدام از اين شاخص‌ها طي بازه زماني 2019-2001 پرداخته شد و در انتها رابطه همبستگي اين شاخص‌ها با خشكسالي مورد بررسي قرار گرفت. نتايج روند تغييرات خشكسالي در استان اصفهان نشان مي‌دهد كه استان اصفهان در طول دوره زماني 19 سال، خشكسالي‌هاي متعددي را تجربه كرده است كه شديد‌ترين اين خشكسالي‌ها در سال‌هاي 2001، 2008 و2010 در اين استان ديده شده است و به‌دنبال اين خشكسالي در اين سال‌ها حداقل مقدار شاخص پوشش گياهي و رطوبت خاك نيز مشاهده شد. بررسي روند شاخص‌هاي SPEI، EVI و CWSI نشان داد كه روند افزايشي اين شاخص‌ها به‌ترتيب 88/54، 13/14 و 90/72 درصد و روند كاهشي آن‌ها 2/93، 78/33 و 9/28 درصد در استان اصفهان مي‌باشد. اين در‌حالي است كه از اين مقدار افزايش در اين شاخص‌ها به‌ترتيب 6/93، 6/32 و 63/56 درصد در سطح 95 درصد معني‌دار است و از مقادير كاهشي اين شاخص‌ها به‌ترتيب 0/33، 45/7 و 75/8 درصد در همين سطح معني‌دار مي‌باشد. بررسي همبستگي بين شاخص خشكسالي تبخير و تعرق پتانسيل، شاخص رطوبت خاك و پوشش گياهي نشان داد كه اثر شاخص خشكسالي بر رطوبت خاك و پوشش گياهي به‌ترتيب در 87/23 مثبت و در 56/56 درصد از استان اصفهان منفي مي‌باشد كه كاهش كميت و كيفيت پوشش گياهي و رطوبت خاك را سبب مي‌گردد. بديهي است اطلاعات توليد شده با استفاده از اين داده‌هاي اقليمي و تصاوير ماهواره‌اي كمك شاياني به سياست‌مداران و برنامه‌ريزان در مواجهه با خشكسالي و اثرات آن بر پوشش گياهي و رطوبت خاك خواهد نمود.
چكيده لاتين :
Regarding the heavy damage of droughts to plant communities and soil moisture, the present study aimed to derive the SPEI drought index using the climatic data, temperature and rainfall, and to calculate the EVI vegetation cover and CWSI soil moisture indices through satellite data processing. Then variations of the indices and their correlation with drought was addressed. Looking at the trend of drought variations in Isfahan province shows a frequent drought over a 19-year period. The most severe droughts happened in 2001, 2008, and 2010 at which the minimum indices vegetation cover and soil moisture were observed. The trend of the variations of SPEI, EVI, and CWSI revealed their ascending trend by 88.54%, 13.14%, and 90.72% and their descending trend by 2.93%, 78.33%, and 9.28%, respectively. Out of the increases of the indices, 6.93%, 6.32%, and 63.56% were significant at the P < 0.05 level, respectively. Out of all decreases, 0.33%, 7.45%, and 8.75% were significant at the same level, respectively. The test of the correlation of SPEI index with soil moisture and vegetation cover indices indicated that the effect of SPEI on these two indices was positive across 87.23% of the province and negative across 56.56%. As a result quantity and quality of the vegetation cover and soil moisture have declined. The information produced by these climatic data and satellite imagery can considerably help policymakers and planners to cope with the drought and its impacts on vegetation cover and soil moisture.
