پديد آورندگان :
عالمي، بابك دانشگاه كاشان - دانشكده معماري و هنر، كاشان، ايران , تفرشي، فائزه دانشگاه كاشان - دانشكده معماري و هنر، كاشان، ايران , كمالي زارچي، صديقه دانشگاه كاشان - دانشكده معماري و هنر، كاشان، ايران
كليدواژه :
تابآوري كالبدي , بازار كاشان , زلزله , فضاهاي باز , مسيرهاي دسترسي
چكيده فارسي :
تاب آوري يك فضاي معماري، توانايي و ظرفيت مقابله با پيامدها و صدمات ناشي از وقوع يك حادثه است كه سببميشود بازگشت به شرايط عادي پس از حادثه، تسهيل و از ايجاد بحران جلوگيريشود. يكي از وجوه مهم تابآوري، وجه كالبدي است كه به معناي توانايي پايداري ساختارِ بنا درمقابل تغييرات، حوادث و سپريشدن زمان و ميزان پاسخگويي ساختار به نيازهاي حال و آينده است. بافت تاريخي كاشان يكي از بافتهاي شهري باارزش از منظر كالبدي، فرهنگي و اجتماعي است. دراينميان بازار سنتي كاشان به لحاظ اين كه مكان اصلي تبادلات فرهنگي و اقتصادي شهر است، اهميت زيادي دارد. زلزلهخيزبودن منطقه كاشان، اهميت بررسي موضوع تابآوري كالبدي در اين بازار را نشانميدهد. بنابراين سوال پژوهش اين است كه مولفههايي تابآوري بازار تاريخي چه هستند؟ از سوي ديگر، عملكرد بازار به عنوان شريان تجاري شهر و جمعيتي كه پيوسته در آن درحال جابهجايي است و قرارگيري بازار در مركز شهر، ضرورت پرداختن به مولفه هاي فضاي باز و راههاي ارتباطي در اين محدوده را پررنگتر ميسازد. بنابراين پرسش بعدي اين است كه فضاهاي باز و نظام دسترسي چه كيفيتي در اين ساختاردارند و ارزيابي اين بخش از بازار از منظر تابآوري چيست؟ در اين مقاله، براي بررسي مولفههاي اثرگذاربر تابآوري كالبدي، نمونهي پژوهشي، با روش اسنادي و با استفاده از شيوه توصيفي و تحليلي و همچنين به روش كيفي مورد شناسايي و بررسي قرارگرفتهاست. در بررسي تابآوري كالبدي، باتوجه به نقش پراهميت فضاهاي باز و نظام دسترسي در نمونهي پژوهشي، به كمك پيمايش ميداني و تحليل وضعيت موجود، همچنين مصاحبه با استفادهكنندگان از بازار تاريخي از طريق پرسشنامه، مولفههاي اثرگذار در تابآوري كالبدي مورد ارزيابي قرارگرفت و عوامل موثر بر پايداري ساختار فضايي بازار و دوام و پايايي آن شناسايي و استخراجشد. نتايج پژوهش نشان ميدهد كه فضاهاي باز بازار، به دليل گستردگي و داشتن سلسله مراتب دسترسي در كل بازار، از تراكم و توزيع مناسبي برخودارند ولي در دو راسته مسگرها و درب زنجير، طول راه خروج، بيش از حد استاندارد است. ارزيابي مولفه هاي موثر تابآوري نشان ميدهد كه مسجد سلطاني، كاروانسراي ميرپنج، آقا و مسجد مير عماد، داراي فضاي باز با مساحت مناسب، جدارههاي سالم و پايدار، فعال و با ارتباط مستقيم با شريان‌هاي شهري براي استفاده پس از سانحه مناسب هستند. راسته ها و تيمچه ها به عنوان فضاي دسترسي با مشكل ريزش ناشي از آسيب سقف در هنگام زلزله، تناسبات نامناسب گذر و عناصر الحاقي و در نتيجه مسدودشدن روبرو هستند كه اين موضوع سبب كاهش تابآوري مجموعه است اما ساختار ارگانيك بازار و وجود تويزه‌هاي باربر در سقفها نكات مثبت در ايجاد ايمني در فضاي راسته‌ها ميباشد.
چكيده لاتين :
Introduction: The resilience of an architectural space is the ability to deal with damages caused by an
accident, which helps to return to a normal condition after the accident. One of the critical aspects of
resilience is the physical aspect, which means the ability of a building to withstand changes, events, and
the passage of time, and the response of the building to current and future needs. One of the critical
aspects of resilience is the physical aspect, which means the building’s ability to withstand changes,
events, and the passage of time and the response of the building to current and future needs. The
seismicity of the Kashan region shows the importance of studying the issue of physical resilience in this
bazaar. So, the question is, what are the resilient components of the historical Bazaar of Kashan? The
next question is the quality of open spaces and access routes in the bazaar, and how does it work from
resilience?
Methodology: The research sample has been identified and studied by descriptive, analytical, and
qualitative methods to investigate the components affecting physical resilience.
Results: In the study of physical resilience, due to the critical role of open spaces and communication
networks in the research sample, with the help of field survey and analysis of the current situation, also,
interviewing users of the historical Bazar through a questionnaire, the practical components in physical
resilience were evaluated. The effect on the stability of the bazaar of Kashan and its durability and
reliability were identified and determined.
Conclusion: The results show that open spaces of Bazaar, due to the extent and hierarchy of access in
the whole Bazaar, have a good density and distribution. However, in both Bazaar of Mesgarha and
Darb-e-Zanjir, the length of the exit is more than standard. Evaluation of effective resilience
components shows that Soltani Mosque, Mir-Panj Caravanserai, Agha Mosque, and Mir-Emad Mosque
have open spaces with suitable areas and healthy and stable walls and are active and with direct
connection with urban arteries are suitable for post-traumatic use. the way between two series of shops
and Other indoor spaces such as Amin-Al-Dole Timche and other similar places as an access space face
the problem of falling due to roof damage during an earthquake, improper passage ratios, and additional
elements, resulting in way blockage, so This reduces the resilience of Bazaar, but the organic structure
of it and the presence of load-bearing fixtures on the ceilings are positive points in creating safety in
these places.
