آب و راهبرد هيدروهژمون‌گرايي تركيه در بين‌النهرين

موقعيت ممتاز تركيه در شمال بين‌النهرين و برخورداري از منابع بالادستي رودخانه‌هاي بزرگ آن يعني دجله و فرات كه به كشورهاي پايين‌دست(سوريه، عراق و ايران) سرريز مي‌شوند، سبب شده برنامه‌هاي آبي اين كشور كه در قالب پروژه‌هايي مانند گاپ و داپ جهت مديريت و تامين انرژي و توسعه كشور پيگيري مي‌شود، تاثيرات فراسرزميني و تبعات سياسي روزافزوني يابد. اين درحالي است كه اغلب كشورهاي منطقه با چالش‌هاي جدي آبي مواجه بوده و لذا بررسي سياست‌ها و تبيين نيات و راهبردهاي تركيه پيرامون نحوه مديريت آب اين دو رود فراسرزميني مي‌تواند نقش مهمي جهت شناخت راهبردهاي كلان اين كنشگر فعال در معادلات ميان‌مدت و بلندمدت منطقهاي داشته باشد. مقاله حاضر درصدد است با شيوه توصيفي-تحليلي و بهره‌گيري چارچوب نظري رئاليسم، به اين پرسش پاسخ دهد كه تركيه چه اهدافي را از سياست كنترل آب و هيدروهژمون‌گرايي در بين‌النهرين تعقيب مي‌كند؟ فرضيه اصلي: سياست بيشينه‌سازي قدرت منطقه‌اي موجب شده تا آنكارا به‌دنبال ابزارسازي سياسي منابع آبي جهت پياده‌كردن راهبرد هيدروهژمون‌گرايي برآيد تا بتواند در بزنگاه‌هاي سياسي تغييرات دلخواه را بر رفتار همسايگان و در نهايت معادلات و قواعد منطقه‌اي تحميل نمايد. يافته پژوهش: هيدرروهژمون‌گرايي بخشي از پازل هژمون‌گرايي منطقه‌اي تركيه در كنار برنامه‌هايي نظير تبديل شدن به هاب انتقال انرژي، قطب توليدات فنيتكنولوژي و مركز تبادلات اصلي منطقه‌اي آنكارا است تا بتواند به اتكاء آن الگوهاي آينده معادلات كلان منطقه‌اي در برابر كنش‌گران اصلي همچون ايران را تغيير دهد.