راهبرد مطلوب در واگذاري اراضي دولتي در اقتصاد اسلامي: رهيافتي از نظريه بازي‌ها

در نظام حقوقي و اقتصادي اسلام، سازوكار دقيقي براي بهره‌برداري از زمين تعريف شده است. دسته‌بندي اراضي در كنار شيوه‌هاي انعطاف‌پذيري كه دولت براي واگذاري آن‌ها در اختيار دارد، اين سؤال را به همراه داشته كه مطلوب‌ترين شيوه براي واگذاري اراضي دولتي بر مبناي نظام حقوقي و اقتصادي اسلام كدام است؟ بر اين اساس هدف از پژوهش‌ حاضر يافتن يك راهبرد مطلوب براي واگذاري اراضي دولتي در چارچوب مذكور است. روش مورد استفاده در اين مقاله نظريه‌ بازي‌هاست كه بازيگران اصلي آن دولت به‌عنوان متولي مديريت زمين‌ و متقاضيان دريافت زمين اعم از افراد حقيقي و حقوقي هستند كه هر يك اهداف و استراتژي‌هاي متفاوتي را دنبال مي‌كنند. براي يافتن راهبرد مطلوب از مفهوم تعادل نش استفاده شده است كه در آن هيچ يك از بازيگران تمايلي به انحراف از وضعيت موجود نخواهند داشت. نتايج تحقيق مبتني بر دو سناريوي بالاتر بودن سودِ فعاليت‌هاي مولد و مفيد اقتصادي نسبت به فعاليت‌هاي سوداگري و عكس آن، دلالت بر آن دارد كه واگذاري زمين در مقابل دريافت ماليات متناسب با سطح توليد، بهترين شيوه براي دولت اسلامي است كه اولاً سطح بالايي از درآمد پايدار را به همراه خواهد داشت، ثانياً حمايت بسيار خوبي از فعاليت‌هاي مولد اقتصادي به همراه داشته و نهايتاً اينكه از فعاليت‌هاي سفته‌بازانه جلوگيري مي‌كند.