كليدواژه :
واژه هاي بلوچي , واژه هاي متون كهن فارسي , بررسي معنايي واژه ها , تطبيق معنايي واژه ها
چكيده فارسي :
تحقيق در ساختار گويش هاي ايراني و دقت در گنجينۀ واژه هاي آن ها، مي تواند بسياري از گره هاي معنايي واژه هاي زبان فارسي، به ويژه واژه هايي را كه در متون كهن كاربرد دارند، بگشايد. اين مقاله ضمن پرداختن به موقعيت زبان بلوچي در ميان زبان ها و گويش هاي ايراني، و بيان اشاره گونه اي از ساختار اين زبان، به بررسي تطبيقي دوازده واژۀ فارسي- بلوچي كه در متون كهن فارسي به كار رفته اند پرداخته است. اين بررسي دربارۀ معني واژه هاست. بيشتر اين كلمات در زبان فارسي امروز كاربرد فعال ندارند و در ضمن، بعضي از آنها داراي شواهد بسيار كمي در متون گذشتۀ فارسي، بويژه آثار مربوط به سبك خراساني است. واژه هايي كه در اين مقاله مورد بحث و بررسي قرار گرفته اند عبارتند از: بژر، قلندر، حرج، تتق، زده، لباسات، صعلوك، خصم، قلّاش، واي، چاك، طامات. اين واژه ها در آثار برجستۀ فارسي كهن كاربرد داشته اند اما به دليل شواهد كمي كه از آن ها برجاي مانده است و شباهت ظاهري بعضي از آن ها با برخي از واژه هاي عربي، محققان دربارۀ اصالت و معني بيشتر آن ها ترديد دارند. زبان بلوچي به عنوان يكي زبان هاي ايراني كه نسبتاً ساختار كهن خود را حفظ كرده و داراي گنجينه اي كهن از واژه هاي ايراني است و كمتر مورد هجوم واژه هاي بيگانه قرار گرفته است، مي تواند در اين زمينه راهنماي مناسبي باشد.
چكيده لاتين :
The research on the structure of Iranian dialects and accuracy in their treasure trove vocabularies can unlock many semantic nodes of Persian words especially used words in ancient texts. This article, while dealing with the position of Balochi language among Iranian languages and dialects, and the expression of a kind of structure of this language, has made a comparative study of twelve Persian-Balochi words which have been used in Ancient Persian transcripts. This study is around the meaning of words most of which are not actively used in modern Persian. In addition, some of them have less evidence in past Persian texts, especially works related to the Khorasani style. The words discussed in this article are as follows: Bazhr, Qalandar, Haraj, Totoq, Zadeh, Lebāsāt, SoɁlook, Khasm, Qallaash, Vāy, chāk, tāmāt. These words have been used in prominent works of ancient Persian, but due to the less evidence has survived and the apparent similarity of some of them with some Arabic words, scholars are skeptical of their originality and meaning. The Balochi language, as one of the Iranian languages which have preserved its relatively to ancient structure, and it has an ancient treasure trove of Iranian words, it has been less attacked by foreign ones, can in this regard be a good guide.
