تحليل درون مايه هاي عرفاني و اخلاقي در داستاني از بيدل دهلوي

مثنوي «عرفان» يكي از مهم ترين آثار منظوم بيدل دهلوي است كه برمبناي عشق و با تبيين رابطة خداوند و انسان آغازمي شود و به شرح حقايق كائنات و نكات عرفاني- فلسفي و مسائل جهان شناسي، انسان شناسي و معرفت شناسي مي پردازد. بيدل در اين مثنوي - چنانكه رسم عرفاست - مطالب خويش را با داستان پردازي هاي خاصّ همراه مي سازد. يكي از تأثيرگذارترين حكايات اين مثنوي، داستان «كامدي و مَدَن» است؛ بيدل با طرح مفاهيم اخلاقي و عرفاني در اين داستانِ عاشقانه، طالبِ حقيقي را براي حصول به معرفت و كمال، به مكاشفة دروني دعوت مي كند و تنها راه وصول به معشوق حقيقي را فاني شدن در درياي عشق مي داند. پژوهش حاضر ضمن معرّفي اين داستان، به تحليل و تبيين درون مايه هاي آن پرداخته است. براساس يافته ها، پيكرۀ اصلي اين داستان برپايۀ عشق، عرفان و اخلاق بنا شده است؛ از نگاه بيدل، عشقِ حقيقي با هستي عاشق سرشته شده و عاشق را تا سرحدّ مرگ و جنون مي كشاند، امّا با اميد، سعي و همّت و صبر و توكّل مي توان به وصالِ جاودانگي نائل آمد.