تحليل تفاوت بلاغي زبان عبارت و اشارت در نثر عرفاني خواجه عبدالله انصاري

The Analysis of Rethorical Difference in Allusion and Expression in Mystical Prose of Khajeh Abdullah Ansari

خواجه عبدالله انصاري خالق آثار برجسته­اي است كه سبك جديدي از نثر را رقم زده است، اما آثار خواجه همگي بر يك شيوه نيست و تفاوت زبان عبارت و اشارت را مي­توان در دو دسته از آثار وي مشاهده كرد. برخي از آثار خواجه مانند «صدميدان» با هدف تعليم مباني عرفاني نوشته شده و برخي ديگر از جمله «الهي‌نامه» از نوع ادب غنايي است. مقالۀ حاضر كوشيده است با مقايسۀ ويژگي­هاي بديعي و بياني دو اثر برجسته از اين نويسندۀ صاحب سبك، الهي­نامه و صدميدان، به روش كتابخانه­اي با هدف نشان دادن تفاوت ويژگي­هاي بلاغي در زبان عبارت و اشارت خواجه، به مقايسۀ تطبيقي سبك بلاغي اين دو دسته از آثار وي بپردازد. نتايج اين پژوهش نشان­دهنده كاربرد بيشتر اغلب آرايه­هاي لفظي و معنوي در الهي‌نامه است مگر آرايۀ تضمين كه خواجه براي اثبات سخنان خود در صدميدان از آن بيشتر بهره برده است. همچنين تحليل بسامدي آرايه­هاي اين دو اثر ثابت مي­كند كه اين عارف سخن­شناس بر لفظ و معنا بسيار تسلط داشته و با رعايت تناسب و ارتباط بين آن­ها به دو شيوه­ (زبان عبارت و اشارت) در زبان عرفاني رسيده است.

Khajeh Abdullah Ansari is the creator of outstanding works that have formed a new style of prose, but the works of Khajeh are not all in the same style and The difference between "zaban_e Ebarat" (allusion language) and "zaban_e Esharat" (expression language) can be seen in the two categories of his works. Some of Khajeh's works, such as "Sad Maid@n" were written with the aim of teaching mystical principles, and others such as "Elahi Namah" are of the type of lyric literature. This article has tried to make a comparative comparison of the Rhetorical style of these two groups of his works by comparing the Rhetorical features of these two outstanding works of this author in a library method with the aim of showing the difference of Rhetorical features in the between expression language and allusion language. The results of this research show that most of the Rhetorical techniques are used more in " Elahi Namah", other th@n" Tazmin" that Khajeh has used more to prove his Sayings in " Sad Maidan ". Also, the frequency analysis of the Rhetorical features of these two works proves that This eloquent mystic dominates the form and meaning and has reached two Style in mystical language by observing the proportion and connection between them.