تحليل تصويرسازي‌هاي عاشقانه مشفقي بخارايي با استفاده از مفاهيم نجومي

The Analysis of Lyrical Imagery in Mushfeqi Bukharaei's poetry by Astrological Concepts

عبدالرّحمان مشفقي بخارايي از شاعران قرن دهم هجري است كه در گفتن انواع شعر سليقۀ نيكو دارد. قصايد خوب و غزل‌هاي مرغوب دارد و شهرت اهاجي كوبنده‌اش نيز با لطافت اشعار غنايي مطبوعش پهلو مي‌زند. با اين كه در روزگار وي دانش‌هايي نظير رمل و نجوم ديگر چندان مورد توجّه نبوده و با ظهور سبك هندي زبان شاعران نيز از اصطلاحات تخصّصي علمي دور و به زبان عامّۀ مردم نزديك شده بود، مشفقي براي تصويرپردازي‌هاي عاشقانه از مفاهيم نجومي بسيار استفاده كرده است. در شعر وي نه تنها به مفاهيم و واژه‌هاي نجومي متداول در ميان اكثر شاعران مثل طالع و ستارۀ بخت و نام سيّارات سبعه برمي‌خوريم، مضامين و كلمات تخصّصي‌تر دانش نجوم همچون ذنب، قدر، قران، شرف، مفهوم ديدن ساعات سعد و نحس را نيز در خلال ابياتش مشاهده مي‌كنيم. با توجّه به نحوۀ استفادۀ وي از مفاهيم و واژه‌هاي نجومي و تصاوير هنرمندانه‌اي كه با به‌كار گرفتن اين مضامين در شعر خود خلق كرده، مي‌توان گفت كه مشفقي با دانش نجوم تفسيري يا هيأت آشنايي كامل داشته و از مفاهيم آن براي بيان عواطف دروني خويش، بويژه در سوز و گدازهاي عاشقانه به خوبي بهره برده است.

Abdurrahman Mushfeqi Bukharaei is one of the poets of the tenth century AH who was familiar with composing sonnets and odes and was proficient in satire. Although in his time, unlike the fifth, sixth and seventh centuries, when the use of concepts of various sciences and knowledge in poetry was common, knowledge such as astrolabe and astrology was no longer considered and the poetry was close to the general language of the people, but Mushfeqi used astrological concepts in his poems. In his poetry, we not only come across common astrological concepts and words among most poets such as astrology and fortune-telling and the names of the septet planets, but also the topics and words that specialize in astrological knowledge such as south node, predestination, conjunction, honor, the concept of seeing lucky and unlucky hours we also see during his verses.