تاملي بر نمود «بدن» در نمايشنامه ي «چوب به دست هاي ورزيل» غلامحسين ساعدي

Representation of "body" in the play “Chub be Dast -hayeVarsail” by Gholam Hossein Saedi

مفهوم «بدن» فراتر از مجموعه اي از اندام ها و كاركردهاي تابع آناتومي و فيزيولوژي مي باشد. بدن در مباحث علوم انساني و هنر، بيش و پيش از هرچيز، واجد ساختار نمادين مي گردد. ساختاري كه جايگاهي براي طرح افكني فرهنگ، در بغرنج ترين صورت ها فراهم مي آورد. در اين پژوهش، وجوهي از مفهوم بدن، با نظر بر اثري نمايشي پي گرفته مي شود. يعني نمايشنامه ي «چوب به دست هاي ورزيل»، نگاشته شده در دهه ي چهل شمسي، بقلم غلامحسين ساعدي. اثري كه به وضوح تحت تاثير گفتمان پسااستعماري سربرافراشته پس از جنگ جهاني دوم مي باشد. مقطعي كه گفتمان چپ بر فضاي روشنفكري غالب آمد. اين گفتمان نشان خود را در آثار ادبي/هنري توليد شده، ثبت كرد. نشاني كه در سطوح مختلف آثار نمايان مي گردد. از اين بين، سطح «بدن» مدنظر پژوهش حاضر خواهد بود. روش پژوهش، به جهت اجرا و پيشبرد، توصيفي-تحليلي است. اين امر با بهره از منابع كتابخانه اي ممكن گشته است. همچنين، در راستاي واكاوي وجوه گونه گون «بدن» در اين نمايشنامه، دسته بندي هايي انجام پذيرفته است. ابتدا به «جنسيت؛ ظاهر؛ پوشش بدن» نظر انداخته مي شود. در وهله بعد به «اداها و حركات بدن»، و پس از آن نيز به «سكون بدن و ايجاد توهم و تصور حركت» و دلالت هاي آن پرداخته خواهد شد. در نهايت بر مبحثي تامل خواهيم داشت كه مختص به اين اثر است. يعني بهره گيري متفاوت ساعدي از قابليت بدن، كه در «دگرديسي بدن» شكل يافته است. نتايج حاصله در تحليل، حكايت از آن دارد كه ساعدي با بهره از قابليت هاي بدن، هويت سازي (و يا حتي بي هويت ساختن) را به انجام رسانده. براي مثال با تحول فرم بدن شكارچي ها، به سمت وسوي بدني حيواني، آن ها به عنوان «ديگران-غير خودي ها» طرد مي نمايد. به عبارتي، تاكيد بر خودي ها- يعني ورزيلي ها-، كه به غيريت سازي تازه واردها -موسيو و شكارچي ها- ختم مي شود، از طريق مفهوم بدن است كه صورت مي پذيرد.

The concept of "body" goes beyond a set of organs and functions that are regulated by the laws of anatomy and physiology. The body, above all, has a symbolic structure that provides a medium for the projection of cultural forms in their broadest forms. In this study, examples of this assumption will be followed in the study of plays produced in the Iranian dramatic literature of the Sixties and Seventies. An era that was accompanied by fundamental changes. In the mid-1970s, two-thirds of the country's population was young people under the age of 30. The country's education system also grew slightly to threefold. Influenced by the "postcolonial" discourse that flourished after World War II, this broad class at one point turned to the leftism; an‎d turned to jihad in opposition to the regime of the time. The objection manifested in the literary / artistic productions - which are considered works in praise of the mass uprising -. This resistance is manifested in different levels of works; Among these, the "body" will be considered in the present study. Among the works of Art/Literary, an outstanding play by Gholam-Hossein Saedi, “Chub be Dast-hayeVarsail” will be analyzed.In order to analyze the various aspects of the "body" in this play, firstof all "gender; Appearance" is considered. In the next part, "body movements", and after that, "body stillness and creating illusion and imagination of movement" and its implications will be discussed. Finally, we will consider a topic that is specific to this play. the uniqueaspectof ‘body’, which has shown itself in the "Metamorphosis of the body”. Results indicate that the process of emphasis on the certain dimensions of body, helped the writer to alienatesome characters. This process is possible by usage of the body's capabilities, for example by transforming shapeof the body towards the animal figure.