برآورد ضريب گياهي و ضريب تنش آبي ذرت علوفه‌اي تحت سطوح مختلف آبياري به روش بيلان آب خاك (مطالعه موردي: دشت ورامين)

ضريب گياهي (kc) يكي از پارامترهاي بسيار مهم و ضروري در تدوين برنامه ريزي آبياري به شمار مي آيد. هدف از اين پژوهش برآورد ضريب گياهي ذرت علوفه اي تحت سطوح مختلف آبياري به روش بيلان آب خاك و ارائه معادله برآورد ضريب گياهي بر حسب روزهاي پس از كاشت (DAS) براي دوره ي تابستانه در منطقه ورامين است. در اين راستا ضريب گياهي (kc) از تقسيم تبخيرتعرق واقعي (ETa) به تبخيرتعرق گياه مرجع (ETa) محاسبه شد. براي تعيين تبخيرتعرق واقعي گياه (ETa) در طول دوره رشد از معادله بيلان آب خاك استفاده شد. آزمايش ها در قالب كرت هاي نواري خرد شده بر پايه طرح بلوك هاي كامل تصادفي با سه تكرار در سال 1398 در منطقه پيشواي ورامين اجرا شد. فاكتور اصلي شامل سه سطح تأمين 100، 80 و 60 درصد نياز آبي گياه (1I، 2I و3I) و فاكتور فرعي شامل دو سطح مديريت آبياري پالسي(P) و پيوسته (C) بودند. مقادير تبخيرتعرق واقعي محاسبه شده از روش بيلان آب خاك براي سطوح مختلف آبياري از 242.5 تا 319.6 متغير بود. هم چنين ميزان آب مصرفي در طول دوره رشد براي تيمار آبياري كامل و تيمارهاي كم آبياري در محدوده 325 و 195 ميلي متر بود. مقادير ميانگين ضرايب گياهي مراحل ابتدايي، مياني و انتهايي رشد براي تيمارهاي آزمايشي آبياري كامل به ترتيب 0.27، 1.04 و 0.89 به دست آمد. براي تيمارهاي كم آبياري نيز مقادير ضرايب تنش آبي در طي دوره رشد محاسبه گرديد. بررسي آماري بين مقادير تبخيرتعرق برآوردي با استفاده از ضرايب گياهي حاصل از معادله ارائه شده در پژوهش حاضر و ضرايب تنش آبي و مقادير تبخيرتعرق واقعي حاصل از روش بيلان آب خاك حاكي از دقت قابل قبول معادله و ضرايب ارائه شده در منطقه مطالعاتي داشت. بنابراين براي برآورد هرچه دقيق تر تبخيرتعرق گياه ذرت علوفه اي در منطقه مورد نظر مي توان از معادله ضريب گياهي ارائه شده در اين پژوهش استفاده نمود.