مباني و پيامدهاي نص‌گرايي قانوني در نظام‌هاي قضائي معاصر

گذار از نهضت رفورميسم سده شانزدهم و عصر روشنگري سده هجدهم ميلادي موجب شكل‌گيري مدرنيته حقوقي در كنار مدرنيته فلسفي، مدرنيته سياسي و مدرنيته علمي شد كه از ويژگي‌هاي بارز آن نص‌گرايي قانوني است. قضات براساس اين رويكرد مي‌بايست نتيجه قضاوت خود را در چارچوب نصوص قانوني و منطق قضائي صوري ارائه كنند. موضوع اين مقاله و سؤال مهمي كه در اين پژوهش بدان خواهيم پرداخت، آن است كه نص‌گرايي قانوني بر پايه چه مباني استوار شده و پيامدهاي آن در نظام‌هاي قضائي معاصر چيست. در اين مقاله نخست با روشتوصيفي به مفهوم‌شناسي نص‌گرايي قانوني خواهيم پرداخت تا در ادامه با روش تحليلي به معرفت‌شناسي مباني نص‌گرايي قانوني و بررسي پيامدهاي آن بپردازيم. نتيجه اين مقاله نشان خواهد داد نص‌گرايي قانوني بر چه مباني‌اي استوار است. به‌علاوه نتيجه اين مقاله آشكار خواهد كرد رويكرد تصلب بر قانون با روش استنتاجي همواره مطابق با آرمان‌هاي حقوقي و عدالت نيست و موجب خلط مباني هستي‌شناختي، معرفت‌شناختي و انسان‌شناختي نظام‌هاي حقوقي مبتني بر مباني مدرنيته با نظام‌هاي حقوقي سنتي و ديني خواهد شد.