چكيده فارسي :
هدف: هدف مقاله حاضر تحليل روش‌شناختي پژوهش‌هاي حوزه سواد اطلاعاتي در بافت كتابخانه‌هاي عمومي كشور است. نوع، روش و جامعه: پژوهش ازنظر هدف كاربردي است كه با استفاده از ابزار سياهه‌وارسي و با روش‌هاي سرشماري و مرور اسناد بر پايه تحليل‌هاي روش‌شناختي نگاشته شده است. جامعه پژوهش متن كامل كليه آثار پژوهشي اين حوزه اعم از مقاله‌هاي مجلات علمي، پايان‌نامه‌ها و طرح‌هاي پژوهشي نمايه شده در پايگاه‌هاي اطلاعاتي فارسي‌زبان شامل: اس‌آي‌دي، مگيران، نورمگز، ايرانداك و سامانه مديريت طرح‌هاي پژوهشي نهاد كتابخانه‌هاي عمومي كشور بودند كه بدون بازه زماني و بدون نمونه‌گيري، گردآوري و بررسي شدند. براي استخراج داده‌ها از نرم‌افزار اكسل استفاده شد. يافته‌ها: از مجموع آثار پژوهشي منتشرشده در اين حوزه، ميانگين تعداد نويسندگان به تعداد پژوهش‌ها 2/4 است. از مجموع 56 پژوهشگر اين حوزه، زنان 52 درصد و مردان 48 درصد مشاركت را به خود اختصاص داده‌اند. از مجموع 23 پژوهش مورد بررسي، 74 درصد پژوهش‌ها با روش‌هاي كمّي و 22 درصد با روش‌هاي كيفي و 4 درصد با رويكرد آميخته براي گردآوري و تحليل داده‌ها انجام شده است. پرسشنامه بيشترين ابزار گردآوري داده‌ها و آزمون تي، پراستفاده‌ترين آزمون آماري در اين پژوهش‌ها بوده است. پژوهشگرانِ دانشگاه الزهرا (س) بيشترين وابستگي سازماني را در ميان مؤسسات آموزشي و پژوهشي به خود اختصاص داده‌اند. بيشترين فراواني پژوهش‌ها مربوط به پايان‌نامه‌هاي ثبت‌شده در ايرانداك و مقاله‌هاي منتشرشده در فصلنامه تحقيقات اطلاع‌رساني و كتابخانه‌هاي عمومي و طرح‌هاي پژوهشي ثبت‌شده در سامانه مديريت طرح‌هاي پژوهشي نهاد كتابخانه‌هاي عمومي كشور است. نتيجه‌گيري: به‌رغم اينكه نزديك به سه دهه از ظهور و تبيين اهميت مهارت‌هاي سواد اطلاعاتي در كشور مي‌گذرد؛ توجه به بافت كتابخانه‌هاي عمومي در پژوهش‌هاي منتشرشده در حوزه سواد اطلاعاتي ضعيف ارزيابي مي‌شود. همچنين باتوجه‌به اينكه در بيشتر پژوهش‌ها عمدتاً از رويكردهاي كمّي استفاده شده است به نظر مي‌رسد توجه به انجام پژوهش‌هاي كيفي و آميخته در حوزه سواد اطلاعاتي در بافت مذكور ضرورتي است كه مي‌تواند با جريان‌سازي علمي مناسب در پر كردن شكافهاي پژوهشي اين حوزه مؤثر واقع شود.
چكيده لاتين :
The purpose of this article is a methodological analysis of information literacy research in the context of public libraries in the country. Type, method and community: The research is applied in terms of purpose, which has been written using logistics tools and census and document review methods based on methodological analysis. Research community The full text of all research works in this field, including articles in scientific journals, dissertations and research projects indexed in Persian-language databases, including: ID, Mageran, Normagz, Irandak and the project management system of the public libraries of the country. Sampling, collection and analysis were performed. Excel software was used to extract the data. Findings: Of the total number of published research papers in this field, the average number of authors is 2.4.Of the 56 researchers in the field, women accounted for 52% and men for 48%.Out of 23 researches, 74% of the researches have been done with quantitative methods, 22% with qualitative methods and only 4% with a mixed approach for data collection and analysis. The questionnaire was the most widely used data collection tool and t-test was the most widely used statistical test in these studies. Researchers of Al-Zahra University (PBUH) have the highest organizational affiliation among educational and research institutions. The highest frequency of researches is related to dissertations registered in Irandak and articles published in the Quarterly Journal of Information Research and Public Libraries and research projects registered in the Research Projects Management System of the Public Libraries of the country. Conclusion: Despite the fact that nearly three decades have passed since the emergence and explanation of the importance of information literacy skills in the country; Attention to the context of public libraries is underestimated in published research in the field of information literacy. Also, due to the fact that in most studies, quantitative approaches have been used It seems that it is necessary to pay attention to qualitative and mixed research in the field of information literacy in the mentioned context, which can be effective in filling the research gaps in this field with appropriate scientific flow.
