ارزيابي فرجام‌شناسي يورگن مولتمان در الهيات مسيحي

يورگن مولتمان، الهي دان پروتستان، تحت تأثير جنگ‌هاي جهاني و ديگر حوادث سياسي و اجتماعي قرن بيستم، به اين نتيجه رسيد كه خوانش سنتي از آموزة فرجام جهان نمي‌تواند بستر مناسبي براي تحقق اميد مسيحي به اين امر باشد، زيرا نسبت به سازوكار موجود حاكم بر جهان بي‌تفاوت است. بر اساس ديدگاه مولتمان، خداي پدر، فرزند خويش را براي اصلاح  اين سازوكار فرستاد ولي قدرتمندان جهان وي را به ‌صليب كشيدند. با وجود اين، خداوند با رستاخيز مسيح، آنان را ناكام گذاشت. به باور مولتمان، با تكيه بر عهد جديد مي‌توان سازوكاري براي جهان (سازوكار موعود) در نظر گرفت كه بستر مناسبي براي تحقق اميد مسيحي براي فرجام جهان باشد. اين سازوكار داراي مؤلفه‌هايي است كه با تكيه بر آن ها مي‌توان به نياز انسان معاصر پاسخ گفت. لذا فرجام‌شناسي مولتمان زمان‌مند، زمينه‌مند و شمول‌گراست. اين فرجام‌شناسي در رويكرد خويش نسبت به نقد فرجام‌شناسي سنّتي، جامعيت متعلّق اميد، شموليت اميد، صورت‌بندي اجتماعي پراكسيس اميد و جايگاه مفهوم آينده در اميد تاريخي، نوآوري‌هاي منحصربه فردي در الهيات مسيحي قرن بيستم داشته است. با وجود اين نكات، ترديد در ايجاد اميد روان شناختي، ناسازگاري ميان آموزة روح‌القدس و خصلت شگفتي اميد مسيحي، ترديد در توفيق روش‌شناختي تخيل الهياتي، ابهام در سازوكار درهم كنش زمان خطي و زمان ابدي و ابهام در چگونگي تأثير اين اميد در رفتار مؤمنان، اين تفسير از اميد مسيحي را در محل ترديد قرار مي‌دهد.