نقيضه‌پردازي و گفتمان زنانه در رمان قصه تهمينه

يكي از دستاوردهاي انقلاب مشروطه در سطوح مختلف اجتماعي و به تبع آن متون ادبي، توجه به زنان و طرح مسائل و مشكلات آنان است. ازجمله مي‌توان به آثار محمّد محمّدعلي اشاره كرد كه در آن، زنان جايگاهي ويژه دارند. وي در رمان قصه تهمينه با استمداد از داستان رستم و سهراب و بازآفريني آن از زاويه ‌ديد زنانه تهمينه، صداي ديگري (زن) را كه در برابر قدرت و ايدئولوژي مسلّط مردسالار خاموش مانده‌ است، به گوش مي‌رساند. اين جستار درصدد پاسخگويي به اين پرسش است كه روابط بينامتني اين اثر با شاهنامه چگونه منجر به چندصدايي و گفتمان زنانه در رمان قصه تهمينه شده ‌است. از اين رو، با تكيه بر منطق گفت‌وگويي باختين، نقيضه‌پردازي‌هاي زباني و جامعه‌شناختي نويسنده از داستان رستم و سهراب نشان داده شده ‌است. نتيجه اين بررسي حاكي از آن است كه در نقيضه‌پردازي زباني نويسنده به‌منظور محوري ساختن جايگاه زنان در بازآفريني داستان شاهنامه، از ويژگي‌هاي گفتمان زنانه مانند رنگ‌واژه‌ها، زاويه ديد زنانه، واژگان زنانه، عواطف و احساسات زنانه و ساختار نحوي زنانه در جملات بهره مي‌گيرد. همچنين وي در نقيضه‌پردازي جامعه‌شناختي از روايت شاهنامه، به استقلال فكري و مالي زنان، هويت زنانه، مبارزه با ديگري بودن زنان و غيره پرداخته ‌است.