امكان‌سنجي مطالبۀ هم‌زمان تعهدات مستند به سند لازم‌الاجرا از مراجع صالح در پرتو بررسي قوانين، رويۀ قضائي و دكترين حقوقي

Feasibility Study of the Simultaneous Claim of Obligations Documented in the Executory Document from the Competent Authorities in the Light of Review of Laws Jurisprudence and Legal Doctrine

مطالبۀ هم‌زمان ديون مستند به سند لازم‌الاجرا از جمله موارد شايع در نظام قضائي ايران است كه از جانب اشخاص متعهدله با انگيزه‌هايي هم‌چون تحت فشار گذاشتن مديون جهت ايفاي دين، تسريع در وصول مطالبات و... صورت مي‌پذيرد. در اين خصوص گاهي كل دين از دو مرجع به‌طور هم‌زمان مطالبه مي‌شود و گاهي دين به دو بخش تقسيم مي‌شود و هر بخش از مرجعي مطالبه مي‌گردد. با اين‌حال وضعيت حقوقي اين اقدام متعهدله در نظام حقوقي ايران به دليل وجود نظريات متعارض در ابعاد تقنيني، قضائي و دكترين حقوقي ، وضعيتي نامشخص است.به‌طوري‌كه عده اي اين اقدام را حمل بر صحت نموده‌اند و عده‌اي ديگر حكم به عدم اختيار متعهدله در مطالبۀ هم‌زمان داده‌اند. بر اين اساس اين پرسش قابل طرح است كه در نظام حقوقي ايران حدود اختيارات متعهدله در مطالبۀ تعهدات مستند به سند لازم‌الاجرا به چه صورت است و به‌طور خاص پي‌گيري تعهدات مندرج در سند لازم‌الاجرا از طريق يك مرجع صالح، چه تأثيري در امكان مطالبه و پيگيري هم‌زمان در مرجعي ديگر دارد؟ اين پژوهش با روشي توصيفي-تحليلي و بر اساس مطالعات كتابخانه‌اي-اسنادي به اين نتيجه رسيده‌است كه اقدام متعهدله در مطالبۀ هم‌زمان بر اساس تئوري‌هاي حقوقي غيرقابل توجيه‌ است و نمي‌توان حكم به صحت آن داد. بر همين اساس به دليل عدم جامعيت و فقدان صراحت تقنيني پيشنهادهايي براي اصلاح مقررات لازم‌الاجرا ارائه نموده است.

Simultaneous claims of debts documented in the executory document are among the common cases in the Iranian judicial system, which are carried out by obligees with motives such as pressuring the debtor to perform the debt, speeding up the collection of claims, and etc. In this regard, sometimes the whole debt is demanded from two authorities simultaneously , and sometimes debt is divided into two parts, and each part is demanded from a authority. However,the legal status of this obligee’s measure in the Iranian legal system is unclear due to the existence of conflicting views in the dimensions of legislative, judicial and legal doctrines. Some have taken this measure as correct and others have ruled that the obligee has no authority to demand it simultaneously. Based on this, the question can be raised that in the Iranian legal system, what are the limits of the authorities of the obligee in claiming the obligations documented in the executory document? an‎d in particular, what effect does the pursuit of the obligations contained in the executory document through a competent authority have on the possibility of pursuing simultaneously in another authority? This research with a descriptive-analytical method and based on documentary-library studies, has concluded that obligee’s measure in simultaneous claim is unjustifiable on the basis of legal theories and cannot be correct. Accordingly, due to lack of comprehensiveness and lack of explicit legislation, it has submitted proposals to amend the applicable regulations.