چگونگي مواجهۀ متكلمان اماميه با بخش فيزيك هيئت قديم در مسائل مربوط به عالم آخرت

The Quality of Interaction of Imamiyah Theologians with the Physics of Ancient Astronomy in Issues Related to the Afterlife

علم هيئت قديم كه به دليل شهرت بطلميوس، با نام هيئت بطلميوسي نيز از آن ياد مي‌شود، از دو بخش هيئت رياضي و هيئت فيزيك تشكيل‌شده است. طرح مباحثي مانند ازلي بودن افلاك، كروي بودن آسمان، امتناع خرق و التيام افلاك و بحث امتناع خلأ در عالم افلاك، دربخش هيئتِ فيزيك باعث شده بود تا آموزه‌هاي ديني همچون اصل وجود عالم ديگر، معاد جسماني، مكان بهشت و جهنم و فرجام دنيا به چالش كشيده شود؛ بنابراين ضروري بود كه مكاتب كلامي و متكلمان مسلمان ديدگاه خود دربارۀ تطبيق يا عدم تطبيق ديدگاه اين هيئت با آموزه‌هاي اسلامي دربارۀ مباحث عالم آخرت را اعلام كنند. پژوهشِ حاضر با تبارشناسي ميان‌رشته‌اي و با رويكردي تاريخي به روابط دوعلم هيئت قديم و كلام اسلامي پرداخته و با روش توصيفي-تحليلي، به تبيين چگونگي مواجهۀ متكلمان اماميه با هيئت فيزيك قديم در مسائل مربوط به عالم آخرت پرداخته و به اين نتيجه رسيده است كه متكلمان اماميه با توجه به رويكرد فلسفي يا غير فلسفي خود، در برابر اين چالش يكي از سه نوع مواجهه يعني سكوت، قبول چالش و دفاع از عقايد ديني و استفاده از داده‌هاي هيئت براي توجيه آموزه‌هاي كلامي را برگزيده‌اند.

Ancient astronomy, also known as Ptolemy because of Ptolemy's fame, consists of two parts: mathematical astronomy and physical astronomy. Discussions such as the primordial nature of the heavens, the sphericity of the sky, the refusal of the heavens to heal, and the discussion of the refusal of a vacuum in the astronomical universe led to religious teachings such as the principle of another universe, the physical resurrection, heaven and hell, Challenge the world. Therefore, it was necessary for Muslim theological schools and theologians to express their views on whether or not the board's views were in line with Islamic teachings on the issues of the Hereafter. The present study deals with the relationship between the two sciences of ancient astronomy and Islamic theology with interdisciplinary genealogy and historical context. According to their philosophical or non-philosophical approach, they have chosen one of the three types of confrontation against this challenge: silence or accepting the challenge and defending religious beliefs or have chosen to use astronomical data to justify theological teachings.