مقايسۀ تأثير الگوي والدگري مبتني بر نظريۀ كاركردهاي اجرايي و برنامۀ باركلي بر خودكنترلي كودكان مبتلا به نقص‌توجه/بيش‌فعالي

Comparison of the Effect of Parenting Model Based on Executive Function Theory and Barkley’s Program on Self-Control in Attention Deficit / Hyperactivity Disorder Children

هدف از پژوهش حاضر، مقايسۀ اثربخشي الگوي والدگري مبتني بر نظريۀ كاركردهاي اجرايي و برنامۀ باركلي بر خودكنترلي كودكان مبتلا به نقص‌توجه/بيش‌فعالي است. اين مطالعه كاربردي و از نوع كارآزمايي باليني تصادفي است. جامعۀ پژوهش شامل مادران داراي كودك مبتلا به اختلال نقص‌توجه/بيش‌فعالي در شهر اصفهان در بهار و تابستان 1398 است كه 45 نفر از آنان، برمبناي ملاك‌هاي ورود و خروج به‌صورت هدفمند انتخاب و به‌صورت تصادفي در سه گروه (دو گروه آزمايش و يك گروه كنترل) و در هر گروه 15 نفر گمارده شدند. از مقياس ارزيابي خودكنترلي (SCRS) در مراحل مختلف پژوهش براي سنجش متغير وابسته استفاده شد. گروه آزمايش اول تحت دوازده جلسۀ الگوي والدگري مبتني بر نظريۀ كاركردهاي اجرايي و گروه آزمايش دوم تحت هشت جلسه برنامۀ باركلي قرار گرفتند و گروه كنترل هيچ‌گونه درماني دريافت نكردند. داده‌هاي جمع‌آوري‌شده به روش تحليل واريانس اندازه‌هاي تكرارشده و با استفاده از نرم‌افزار SPSS-26 تجزيه و تحليل شدند. الگوي والدگري مبتني بر نظريه‌هاي كاركردهاي اجرايي و برنامۀ باركلي بر خودكنترلي كودكان مبتلا به نقص‌توجه/بيش‌فعالي اثرات مشابه و مثبتي دارند (0/05>p)؛ بنابراين الگوي والدگري مبتني بر نظريه‌هاي كاركردهاي اجرايي و برنامۀ باركلي به‌منظور بهبود خودكنترلي كودكان مبتلا به نقص‌توجه/بيش‌فعالي در كنار ساير درمان‌هاي اثربخش، كاربردي هستند.

The aim of the present study is to compare the effectiveness of a parenting model based on executive function theory and the Barkley program on self-control in children with attention-deficit/hyperactivity disorder. This study is an applied and randomized clinical trial. The study population is mothers with children with attention-deficit/hyperactivity disorder in Isfahan in the spring and summer of 2018, of whom 45 subjects were purposively selected based on entry and baseline criteria and randomly divided into three groups (two experimental groups and one control group). Fifteen subjects were assigned to each group. The Self-Control Assessment Scale (SCRS) was used to measure the dependent variable at different stages of the study. The first experimental group received 12 sessions of the achievement theory- based parenting model, the second experimental group received 8 sessions of the Barkley program, and the control group received no treatment. Data were analyzed by repeated measures ANOVA and SPSS-26 software. The parenting model based on the theories of executive functions and the Barkley program had positive effects on self-control of children with attention-deficit/hyperactivity disorder (p<0.05). That is, parenting models based on executive function theories and the Barkley program significantly improved self-control in children with attention-deficit/hyperactivity disorder. Therefore, parenting models based on theories of executive functions and the Barkley program, together with other effective therapies, are likely to improve self-control in children with attention-deficit/hyperactivity disorder.