تحليل شهودي هستي و استنباط وجود واجب نزد ابن سينا

Intuitive Analysis of Existence and Inference of Necessary Existence According to Ibn Sina

شيوه هاي كسب معرفت خدا همواره از دغدغه ­هاي­­­­ فيلسوفان بوده است. در فلسفه اسلامي ابن سينا در آثار خود معرفت خداوند را مورد بررسي قرار مي ­دهد و بخصوص در كتاب اشارات شيوه متفاوتي را در باره معرفت خداوند ارائه مي ­نمايد به نحوي كه خود در نمط چهارم فصل بيست و نهم بدان عنوان صديقين مي­ دهد. هدف پژوهش حاضر دفاع از شيوه صديقين سينوي است كه به اشتباه به برهان صديقين معروف گشته است. پرسشي كه در اين پژوهش بدان پاسخ داده مي ­شود اين است آيا روش جديدي را كه ابن سينا درباره معرفت واجب در كتاب الاشارات و التنبيهات معرفي نموده است از خطاي استنباط مصداق از مفهوم رنج مي ­برد؟ در اين رابطه نويسنده با تكيه بر آثار ابن سينا ضمن ارائه تقريري شهودگرايانه نشان ­خواهد داد كه ابن سينا در تحليل شهودي هستي ، وجود واجب را به عنوان نتيجه تحليل خود نشان مي­ دهد و در اين طريق او دچار خطاي استنباط مصداق شئ از مفهوم ، نمي گردد. همچنين آشكار مي ­گردد كه ابن سينا در تحليل شهودي خود بي واسطه و بدون نياز به مقدمات معرفت هستي واجب را نشان مي­­­­ دهد. نتيجه و دستاورد پژوهش حاضر، اين است كه ارزش فلسفي شيوه اي – شيوه صديقين -كه ابن سينا در كتاب اشارات در رابطه با معرفت واجب ارائه نموده ­است درقالب تفكر فلسفي كه با تكيه بر مفاهيم نظري مدعيات ، مورد تحليل قرار داده مي ­­­­­شود شيوه اي معتبر است. و در چهارچوب مفاهيم نظري گامي موفق و رو به جلو بوده است.

Philosophical knowledge regarding God always was among main concern for philosophers. In Islamic philosophy the great philosopher, Avicenna has presented in his latest book Al- Esharat a unique way to display how we can come to know the existence of God. Calling this particular way as Seddigin his new approach provoked many discussions. Many thinkers have accepted his new way while putting forward some critiques against his approach. The aim in this research is to deal with Avicenna`s new approach and the writer attempt to defend Avicenna`s new approach by fulminating it on the basis of intuition. The question that is answered in this research is whether the new method that Ibn Sina has introduced about the God in the aforementioned book suffers from the error of inferring an example from the concept? In this regard, relying on the works of Ibn Sina, while presenting an intuitive account, the author will show that Ibn Sina in the intuitive analysis of existence shows the necessary being as the result of his analysis, and in this way he does not make the mistake of inferring an instance of the object from the concept. The result of this research is that the philosophical value of the method that Ibn Sina has presented in this book in relation to the knowledge of God is valid in the form of philosophical thinking and relying on theoretical concepts and has been a successful step within the framework of theoretical concepts.