مطالعه نقش آموزش دوران تحصيل بر كنترل سوء رفتارهاي علمي در ايران با استفاده از نظريه‌پردازي داده بنياد

The study of the role of education in controlling scientific misconduct in Iran: using Grounded Theory

سوء رفتارهاي علمي در كلي‌ترين مفهوم، تخطي از هنجارهاي روشي و اخلاقي به ­صورت عمدي و به قصد فريب ديگران است. برخي تحريف، جعل و سرقت ادبي از آثار علمي را از مصاديق اصلي سوء رفتار قلمداد كرده‌اند. در سال هاي اخير، به­ واسطۀ گزارش هاي ارائه شده در ايران، توجه به اين مسئله و ريشه‌يابي آن ضرورت يافته است. فرض بر اين است كه حداقل يكي از عوامل مؤثر در ميان دانشگاهيان را بايد در دوران تحصيلات، از جمله تحصيلات آموزش ­عالي، ريشه يابي كرد. از اين رو، در اين پژوهش به اين پرسش پاسخ داده شد كه آموزش هاي دوران تحصيل، مقدماتي يا عالي، در شناخت هنجارهاي اخلاقي، مهارت ­يابي در استدلال و ايجاد انگيزه براي انجام دادن عمل اخلاقي پژوهشگران چه نقشي خواهند داشت؟ براي پاسخگويي به اين پرسش از روش نظريه‌پردازي داده‌بنياد استفاده شد. در اين پژوهش با 15 نفر از استادان، دانشجويان و دانشگاهيان و همچنين متخصصان اخلاق و تربيت مصاحبه عميق صورت گرفت و همزمان تحليل داده‌هاي به ­دست آمده با كدگذاري اوليه، فرعي، محوري و گزينشي انجام و مدل نهايي استخراج شد. راهكار نهايي به تقويت آموزش ضمني از طريق ارتباط سينه به سينه استاد و شاگرد و در جهت انتقال روال‌هاي علمي اخلاقي، بازانديشي مداوم در ملاك‌هاي سنجش علمي و تطبيق دايمي ملاك‌هاي سنجش با موضوع اصلي و ارزشمند سنجش و درنهايت، تقويت محيط‌هاي كوچك اخلاقي در شرايطي منجر شد كه هنجارهاي يك اجتماع علمي همراه با شفافيت و انتقادپذيري، به رسميت شناختن آزادي و تفاوت‌هاي افراد در آن وجود داشته باشد.

Scientific misconduct in the most general sense is a deliberate violation of methodical and moral norms with the intention of deceiving others. Falsification, fabrication and plagiarism formally had been considered as the main examples of scientific misconduct by some researchers. In recent years, due to the reports presented, it has become necessary to examine the main misconduct cases and find its causes. It is assumed that at least one of the influential factors among academics should be rooted in the period of education, including higher education. Therefore, in this study, the following question was answered: What is the role of education, elementary education or higher education, in recognizing ethical norms, finding skills in reasoning and motivating researchers to perform ethical practice? to answer the question, the Grounded Theory method was used. In this study in-depth interviews with 15 faculty and students including researchers in ethics and education studies were done. Simultaneously, the obtained data were analyzed with primary, secondary, axial and selective coding and the final model was extracted. The final solution is to strengthen the implicit learning through the teacher-student face to face relationship in order to transfer the scientific-ethical behaviors, continuous rethinking of the criteria of scientific assessment, and continuous application of the criteria of assessment and the main and valuable subject of assessment and finally strengthening small "ethical environments" in a society that follows the norms of a scientific community including transparency and critique, freedom and differences of individuals.