تبيين مفهوم منطقه خاكستري در تحديد حدود فلات قاره فراتر از 200 مايل دريايي؛ مطالعه موردي: خليج بنگال

Clarification of the Concept of the Gray Area in Delimiting the Continental Shelf Beyond 200 Nautical Miles; Case Study: the Bay of Bengal

طبق كنوانسيون حقوق درياها، چنانچه حاشيه قاره در امتداد قلمرو خشكي دولت ساحلي از محدوده­‌ي 200 مايل دريايي فراتر رود، امكان تحديد حدود فلات قاره بيروني براي كشور ساحلي فراهم مي­‌شود و در اين راستا، از مهم‌­ترين نتايج تحديد حدود فلات قاره فراتر از 200 مايل دريايي، شناسايي قلمرو دريايي غيرشفاف به نام منطقه خاكستري است كه نمونه عملي آن در قضاياي خليج بنگال تحقق يافته است. با توجه به اينكه تعيين وسعت و حد خارجي قلمرو مناطق دريايي جزء اهداف اساسي حقوق بين‌الملل درياها در عصر حاضر بوده و بر اساس صلاحيت مليِ دولت ساحلي مناطق دريايي همچون آب­‌هاي داخلي، درياي سرزميني، آب­‌هاي مجمع‌الجزايري، تنگه­‌هاي بين‌المللي، منطقه مجاور، منطقه انحصاري اقتصادي و فلات قاره تحت صلاحيت ملي كشور­ها و درياي آزاد، مناطق بستر دريا، كف اقيانوس و زيربستر درياها فراتر از صلاحيت ملي است و در اين ميان مناطق انحصاري اقتصادي و فلات قاره فراتر از حاكميت سرزميني و تحت صلاحيت ملي دولت ساحلي قرار دارند. همچنين با عنايت به اينكه حقوق حاكميتي در اين دو منطقه­‌ي دريايي ذاتاً محدود به همان مناطق است، لذا تحديد حدود منصفانه آن­ها حائز اهميت است و به همين دليل انبوه قضاياي مطروحه در ديوان بين‌المللي دادگستري و ديوان‌هاي داوري مؤيد اين واقعيت است كه در خلال چند دهه­‌ي اخير فلات قاره جزء بحث‌برانگيزترين مناطق دريايي جهت تحديد حدود في‌مابين كشورهاي ساحلي بوده است. حال با توجه به مسايل مذكور اين سوالات به ذهن متبادر مي­‌گردد كه آيا در تحديد حدود فلات قاره­‌ي فراتر از 200 مايلي از قاعده‌ي عرفي يا قانوني خاصي تبعيت مي­‌شود؟ و تعهدات و حقوق حقه‌ي دولت ساحلي در منطقه خاكستري چگونه قابل تحليل است؟ روش‌شناسي: اين پژوهش به شيوه توصيفي-تحليلي به بررسي و مطالعه اجمالي قضاياي مهم و نحوه تصميم‌گيري مراجع قضايي و داوري همچون ديوان بين‌المللي حقوق درياها و ديوان داوري در اين قضايا پرداخته است. يافته‌ها: يافته‌ها در اين پژوهش حاكي از آن است كه پس از سال­‌ها، رأي ديوان بين‌المللي حقوق درياها در قضيه بنگلادش/ ميانمار و رأي ديوان داوري در قضيه بنگلادش/ هند به اختلافات دريايي كشورهاي همسايه‌ي ساحلي در حوضه آبي خليج بنگال با پذيرش صلاحيت تعيين حدود فلات قاره فراتر از 200 مايل دريايي خاتمه داد. با اين وجود، تحديد حدود فلات قاره فراتر از 200 مايل دريايي باعث ايجاد منطقه خاكستري شد كه پروفسور كلسون در قضيه خليج جان ماين آن را در شناسايي حقوق و تكاليف دولت ساحلي مؤثر ندانست و از پذيرش آن به عنوان شرايط غيرمعمول خودداري كرد. با اين وجود تعارض منافع مطرح شده در منطقه خاكستري خليج بنگال كه ناشي از اعمال هم‌زمان صلاحيت در منطقه انحصاري اقتصادي و فراتر از فلات قاره است، توجه فوري جهت هنجارسازي حقوقي براي بهره‌مندي هرچه بهتر از منابع اين منطقه ويژه دريايي در آينده نزديك را بيش از پيش آشكار ساخته است زيرا انتظار مي‌­رود پس از موفقيت آراي قضايي و داوري در خليج بنگال متقاضيان تعيين حدود فلات قاره فراتر از 200 مايل دريايي افزايش يابد و اين به معناي ازدياد مناطق كوچك و بزرگ خاكستري در ديگر حوضه‌هاي آبي جهان است. نتيجه‌گيري: اين مقاله با بررسي آراي قضايي و داوري صادره در حوضه آبي خليج بنگال به اين نتيجه رسيده كه ديوان بين‌المللي حقوق درياها و ديوان داوري ضمن پذيرش صلاحيت كشور ساحلي براي تحديد حدود فلات قاره فراتر از 200 مايل دريايي، با اعمال رويكرد عدالت اصلاحي سه مرحله­‌اي با پايبندي به رويه تحديد حدود فلات قاره، تحقق منطقه خاكستري در اين شرايط را اجتناب‌ناپذير دانست. با اين حال گذر از تعارضات بالقوه حقوقي همچون مباحث دريانوردي، تحقيقات دريايي و مسايل زيست محيطي در اين منطقه جز در سايه توافق‌هاي دوجانبه آتي قابل رفع نخواهد بود.

Background and Theoretical Foundations: According to the Convention on the Law of the Sea, if the continental margin along the land area of the coastal state exceeds 200 nautical miles, it is possible to delimit the outer continental shelf for the coastal country and in this regard, important The best result of delimiting the continental shelf beyond 200 nautical miles is the identification of an opaque maritime territory called the Gray Zone, a practical example of which has been realized in the Bay of Bengal cases. Considering that the determination of the extent and external boundaries of the territory of the maritime regions is one of the main objectives of the international law of the seas in the present age and based on the national jurisdiction of the coastal government of maritime regions such as inland waters, territorial sea, waters of the archipelago, strait International, adjacent, exclusive economic zone and continental shelf under national jurisdiction and the high seas, coastal areas, ocean floor and seabed beyond national jurisdiction, and exclusive economic zones and continental shelf beyond Territorial sovereignty and national jurisdiction of the coastal state. Also, given that sovereign rights in these two maritime regions are inherently limited to the same regions, it is important to delimit their fair limits, and therefore the large number of cases before the International Court of Justice and arbitral tribunals confirms this fact. During the last few decades, the continental shelf has been one of the most controversial maritime areas for delimitation between coastal countries. Given these issues, the question now arises as to whether a particular customary or legal rule is followed in delimiting the continental shelf beyond 200 miles. an‎d how can the obligations and fraudulent rights of the coastal government in the gray area be analyzed? Methodology: This research is a descriptive-analytical review of important cases and the decision-making of judicial and arbitral authorities such as the International Court of the Law of the Sea and the Court of Arbitration in these cases. Findings: The findings of this study indicate that after years, the ruling of the International Court of the Law of the Sea in the Bangladesh / Myanmar case and the ruling of the Arbitration Court in the Bangladesh / India case to the maritime disputes of the coastal neighbors in the watershed The Bay of Bengal ended by accepting the authority to determine the continental shelf beyond 200 nautical miles. However, the delimitation of the continental shelf beyond 200 nautical miles created a gray area, which Professor Kelson did not consider effective in identifying the rights and duties of the coastal state in the case of John Maine Bay, and refused to accept it as an unusual condition. However, the conflict of interest in the gray area of the Bay of Bengal, which stems from the simultaneous exercise of jurisdiction in the exclusive economic zone beyond the continental shelf, calls for immediate legal normalization to make better use of the resources of this special maritime zone in the near future. Pre-disclosures are expected to increase beyond 200 nautical miles after the success of judicial and arbitral awards in the Bay of Bengal, which means more small and large gray areas in other parts of the world. Conclusion: This article examines the judicial and arbitral awards issued in the Bay of Bengal watershed and concludes that the International Court of Maritime Law and the Arbitration Court, while accepting the jurisdiction of the coastal state to delimit the continental shelf beyond 200 nautical miles, apply a justice approach. The three-stage reform, adhering to the procedure of delimiting the continental shelf, made the realization of the gray area in these conditions inevitable. However, overcoming potential legal conflicts such as maritime issues, marine research and environmental issues in the region can only be resolved through future bilateral agreements.