كليدواژه :
مطب , مكان يابي , پهنه بندي , شهر ايلام
چكيده فارسي :
مقدمه: استفاده از روش‌هاي سنتي برنامه‌ريزي مطب‌‌هاي تخصصي براي ارائه خدمات بهداشتي - درماني، به معناي هدر رفتن كاغذ و زمان مي‌باشد؛ اما امروزه، استفاده از سيستم اطلاعات جغرافيايي به‌عنوان ابزاري در جهت ايجاد بانك اطلاعاتي مناسب و كارآمد عمل مي‌كند. يكي از زمينه هاي كاربرد اين سامانه مكانيابي كاربري مطب هاي تخصصي است. در اين راستا، پژوهش حاضر با هدف بررسي توزيع مكاني مطب‌‌هاي تخصصي شهر ايلام و تعيين پهنه‌‌هاي مناسب با الگويي مطلوب به صورت توصيفي - تحليلي انجام گرفته است. گردآوري داده‌ها در اين پژوهش به صورت كتابخانه اي و ميداني انجام گرفته است. روش: جامعه آماري پژوهش را كارشناسان مديريت شهري تشكيل مي دهد كه تعداد 20 نفر از آن‌ها به شيوه در دسترس انتخاب و بين آن‌ها پرسشنامه توزيع شد. تجزيه و تحليل داده ها به شيوه تحليل سلسله مراتب فازي و تلفيق با لايه هاي رقومي در نرمافزارهاي Expert Choice و ArcGIS انجام شد كه شامل تهيه لايه‌‌هاي اطلاعاتي با فرمت رستري براي هر معيار، طبقه‌‌بندي هر لايه داده‌هايي بر اساس ميزان ارزش با استفاده از تحليل سلسله مراتب فازي، تركيب همه لايه‌‌هاي اطلاعاتي، اعمال ضرايب نهايي مدل Fuzzy-AHP و تهيه نقشه نهايي بوده است.
يافته‌ها: نتايج بررسي ها نشان داد كه، معيارهاي «تراكم جمعيت و جمعيت آسيب‌‌پذير» به صورت مشترك با ارزش (0/303) و معيار «فاصله از كاربري تجاري» با ارزش (0/016) بهترتيب مهمترين و كم اهميت‌ترين معيارهاي پژوهش هستند.
نتيجه‌گيري: با توجه به معيارهاي مورد بررسي پژوهش 43 هكتار از اراضي شهر ايلام به عنوان پهنه بسيار مناسب براي استقرار مطب هاي تخصصي مشخص شد كه اين پهنه ها در نواحي 2 و 3 منطقه يك، نواحي 1 و 2 منطقه دو، نواحي 1، 2 و 3 منطقه سه، و نواحي 1، 2 و 4 منطقه چهار شهرداري ايلام هستند.
چكيده لاتين :
Introduction: Using the traditional methods for planning the special physician offices to give health and care services is wasting time and paper. Nowadays, GIS or Geographical Information System works as a means to create a proper and efficient bank of information. One of the uses of this positioning system is the land use for special physician offices. This study aims to evaluate the spatial distribution of specialist doctor offices in Ilam City and to determine suit able zones in order to provide a desirable pattern using a descriptive-analytical method.
Method: Data collection in this research has been done through library and field methods. The statistical population of the study consists of urban management experts, 20 of whom are selected through available sampling. The research questionnaire is distributed among them. Data analysis is performed using fuzzy analytical hierarchy process (AHP) and integration with digital layers in Expert Choice and ArcGIS software. The stages for determining the locations of specialist doctor offices included preparing information layers in raster format for each criterion, classifying each information layer based on the value by using FUZZYAHP, combining all the information layers, applying the final coefficients of the FUZZYAHP model, and preparing the final map.
Results: After performing the necessary calculations and evaluations, the highest weight was given to the criterion of “population density and vulnerable population” (0.303), while the lowest weight was given to the criterion of “distance from commercial usages” (0.016). Considering the weights of the criteria and the overlap between the layers, ultimately the highly suitable areas with an area of 43 hectares, the zone with suitable location with an area of 176 hectares, the zone with relatively suitable location with an area of 225 hectares, the zone with unsuitable location with an area of 131 hectares, and the zone with highly unsuitable location with an area of 269 hectares for the establishment of specialist doctor offices in Ilam City were determined.
Conclusion:The most suitable locations were in Area One of Ilam City Hall, zones 2 and 3; in Area Two of Ilam City Hall, zones 1 and 2; in Area Three of Ilam City Hall, zones 1, 2, and 3; and in Area Four of Ilam City Hall, zones 1, 2, and 4.
