عنوان مقاله :
نظام تجاري و نوگرايي صنعتي در تبريزِ عصر قاجار
عنوان به زبان ديگر :
Trade System and Industrial Modernity in Tabriz During Qajar era
پديد آورندگان :
ويولت شكيبا، پريا دانشگاه آزاد اسلامي واحد قزوين، قزوين، ايران , طبيبيان، منوچهر دانشگاه تهران - گروه شهرسازي، تهران، ايران , قديمي قيداري، عباس دانشگاه تبريز - گروه تاريخ، تبريز، ايران
كليدواژه :
تبريز , قاجار , نوگرايي صنعتي , بازرگاني , تجار
چكيده فارسي :
به دنبال انقلاب صنعتي و شكلگيري نظام نوين تجاري، از قرن 19م ايرانِ توسعه نيافته به‌دليل موقعيت استراتژيك و اهداف اقتصادي مورد توجه قدرت‌هاي استعماري قرار گرفت. نخستين جرقه هاي تفكر در علل ترقي غرب و نيز توسعه نيافتگي ايران با شكست ايرانيان از روسيه در ذهن عباسميرزا رقم خورد. تقدم تبريز بر بهره مندي از نوآوري هاي صنعتي و سرمايهگذاري شركتهاي خارجي به عواملي چون موقعيت مناسب جغرافيايي، وليعهدنشين بودن و سرمايه گذاري بازرگانان شهر بستگي داشت. پرسش اصلي مطرحِ پژوهش اين است كه چه تغيير و تحولي و تحت تأثير چه عواملي در نظام تجاري و صنعت تبريزِ عصر قاجار رخ داد؟ مهمترين دستاورد پژوهش بر ايجاد صنايع نوين و نظام جديد تجاري تبريز استوار است كه در‌اين راستا مظاهر مدرنيته ازقبيل مراكز صرافي، بانك، صنايع ريسندگي و قاليبافي، چاپخانه، برق، و تلفن ايجاد گرديدند. تجار آذربايجاني نيز در تأسيس مراكز تجاري و صنعتي نقش فعالي ايفا نمودند. رشد مداوم بازرگاني در اوايل قرن 14ق. موجب ترغيب سرمايه گذاران خارجي به گسترش فعاليت‌هاي اقتصادي و توليدي خود در تبريز شد. اما واردات كالاهاي فرنگي به صنايعدستي و كارگاههاي توليدي بومي آسيب فراواني زد. اين مقاله با تكيه بر منابع، نشريات و اسناد تاريخي، به روش توصيفي-تبييني، تحولات اقتصادي و صنعتي شهر تبريز را بررسي نموده است.
چكيده لاتين :
After Industrial Revolution and the formation of modern trade system,
underdeveloped Iran from the 19th century took attention of colonial powers due to
its strategic position and economic goals. The defeat of the Iranians from Russia had
formed first lights of thought on the causes of Iran's underdevelopment and the
progress of the West in the mind of Abbas Mirza. Being in priority of benefiting
from industrial innovations and investment of foreign companies for Tabriz was
depended on its privileged geographical location, being the city of crown prince and
investment of the city's merchants. The main question of the research is what
changes and under the influence of what factors occurred in the commercial system
and industry of Tabriz during the Qajar era? The most important achievement of the
research is based on the creation of new industries and trade system in Tabriz. In this
regard, new manifestations of modernity such as exchange offices, banks, spinning
and carpet weaving industries, printing houses, electricity, etc. were established in
Tabriz. Also, merchants of Tabriz played a major role in establishing Tabriz
commercial and industrial centers. The continuous growth of trade in the early 14th century AH encouraged foreign investors to expand their economic and productive
activities in Tabriz. But, the influx of foreign goods did great damage to domestic
handicrafts and factories. Based on historical references, publications, and
documents, this article has studied the economic and industrial developments of
Tabriz by descriptive-explanatory method.
عنوان نشريه :
پژوهشنامه تاريخ اجتماعي و اقتصادي
